روزه در اديان
الف) اديان الهي
خداوند در قرآن كريم مي فرمايد كه روزه بر امتهاي پيش از اسلام نيز واجب شده بود.
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَي الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ.
«اى كسانى كه ايمان آوردهايد!بر شما روزه نوشته شد، همانگونهكه بر امتهايى كه پيش از شما بودند، نوشته شد.»[1]
از تفسير اين آيه چنين به دست مي آيد كه حكم وجوب روزه، براي تمام پيروان اديان الهي كه پيش از مسلمانان زندگي مي كردند وجود داشته است، البته از اين آيه نمي توان دريافت كه روزه آنان شبيه روزه مسلمانان بوده است، بلكه تنها اصل روزه و خودداري را در ميان آنان ثابت مي كند.[2]
يك ـ دين يهود
اول ـ آداب روزه
روزه داشتن قوم يهود به پرهيز از غذا و آب محدود نمي شد و با آداب ويژه اي همراه بود، مانند:
1. قرباني كردن؛[3]
2. دعا و اعتراف به گناه و توبه؛[4]
3. پوشيدن لباس مندرس، و خاك يا خاكستر بر سر نهادن؛
4. خواندن تورات.[5]
دوم ـ روزه هاي مرسوم
بر اساس يك طبقه بندي، روزه هاي مرسوم در آيين يهود را مي توان به سه طبقه اصلي تقسيم كرد:
1. روزه هاي حكم شده در كتاب مقدس يا روزه هاي واجب شده به مناسبت رويدادهاي مطرح شده در كتاب مقدس از جمله:
ـ سالروز ويراني بيت المقدس؛
ـ سالروز رخنه كردن دشمنان يهود به شهر اورشليم و فتح آن به دست روميها؛
ـ سالروز محاصره اورشليم به دست بخت النصر، پادشاه بابل.[6]
2. روزه هاي تعيين شده از سوي عالمان يهود.
3. روزه هاي شخصي كه وقت مشخصي ندارد و افراد با توجه به رويدادهاي ويژه اي مي گيرند، ازجمله:
ـ سالگرد فوت والدين يا معلم؛
ـ روزه عروس و داماد در روز ازدواجشان تا هنگام انجام مراسم ازدواج؛
ـ روز صدور حكم اعدام (اعضاي دادگاه روزه مي گرفتند)؛
ـ اگر صفحه اي از اسفار خمسه در ميان جمعي بر زمين مي افتاد، حاضران يك روز روزه مي گرفتند.
سوم ـ زمان روزه
بر اساس كتابهاي عهد قديم، وقت روزه كه با پرهيز كامل از غذا و نوشيدني، استحمام، ارتباط جنسي، پوشيدن كفش و استفاده از روغن براي مو، همراه بود، از غروب آفتاب تا شامگاه روز بعد بوده است. زنان باردار و شيرده (با رعايت شرايطي) و همه كساني كه سلامتيشان در خطر بود، از روزه معاف مي شدند.[7]
دو ـ دين مسيح
حضرت عيسي عليه السلام و پيروان او نيز بر اساس آيين يهود به روزه عمل مي كردند و توجه داشتند كه روزه حقيقي آن است كه به هيچ كار بدي دست نزنند و با قلبي خالص، خود را وقف خدمت به خداوند كنند.
اول ـ روزهاي روزه
1. روزه روز جمعه پيش از عيد پاك؛
2. روزه چهل روز پيش از عيد پاك؛
3. روزه چهل روز پيش از هفته مقدس؛
4. روزه چهارشنبه و جمعه هر هفته؛
5. ديگر روزهاي مقدس؛
دوم ـ آداب پرهيز
در آيين مسيحيت، پرهيز تمام و كمال از خوردن و آشاميدن بسيار كم ديده ميشود و پرهيز از برخي غذاها و برخي امور مطرح است. براي مثال:
ـ پرهيز از گوشت و كره؛
ـ پرهيز از شير، ماهي و تخم مرغ؛
ـ پرهيز از ميوه هاي آبدار، آب ميوه و استحمام؛
ـ پرهيز از سرگرمي، مزاح و اسب سواري؛
در واقع، آنان با پرهيز از برخي خوردنيها و امور فرح بخش، ارتباط روحاني خود را با خداوند تقويت مي كردند.
سه ـ آيين حضرت يحيي عليه السلام
«منداييان»، پيروان حضرت يحيي هستند كه در روزهاي ويژه اي از سال از خوردن گوشت، ماهي و تخم مرغ پرهيز مي كردند و به سفارش علماي خود، چشمشان را از نگاه هاي شيطاني و گوششان را از شنيدن حرفهاي مردم دور نگه مي داشتند.[8]
ب) ديگر آيينها[9]
ـ زاهدان پيرو آيين جين و آيين هندو، براي ايجاد آمادگي روحي در خود، در برخي جشنها روزه مي گرفتند. برخي نيز بهترين مرگ را مرگ بر اثر پرهيز كامل از آب و غذا مي دانستند.
ـ بسياري از راهبان بودايي مذهب، تنها به يك وعده غذا در روز بسنده مي كردند و اول و نيمه ماه را روزه كامل مي گرفتند. مردم عامي بودايي مذهب نيز هر ماه چهار بار روزه مي گرفتند و به گناهان خود اقرار مي كردند.
ـ در ميان چينيان كهن، از جمله آداب ديني، پرهيز از غذاهايي بود كه در مراسم قرباني پيشكش مي شد. همينطور پيروان كنفوسيوس، روزهداري را آماده سازي خود براي بهتر به انجام رساندن عبادت مي دانستند.
ـ در مصر كهن، پس از مرگ پادشاه، رعيتهاي او روزه ميگرفتند و از مصرف گوشت، نان گندم و هر تفريحي پرهيز كرده، همچنين از استحمام، ماليدن روغن به موي سر و بستر نرم خودداري ميكردند.
ـ قبيله هاي بومي امريكا معتقد بودند روزه گرفتن در كسب هدايت و راهنمايي از روح اعظم مؤثر است و از جمله مراسم عزاداري آنان پرهيز از غذا بوده است.
ـ مردم كهن مكزيك، امساك از غذا را به عنوان كفاره گناهان به جا ميآوردند و پارسايان آنها هنگام روي دادن مصيبتي همگاني، ماهها راه امساك را در پيش ميگرفتند.
پی نوشتها:
-------------------------------------
[1] بقره: 183
[2] محمدحسين طباطبايى، الميزان فى تفسير القرآن، نشر دارالعلم، ج 3، ص 8 .
[3] سفرداوران، باب 20/26، به نقل از: احمدرضا مؤيدى، مقاله «روزه در اديان»، ره توشه راهيان نور، انتشارات دفتر تبليغات اسلامى، 1376.
[6] كتاب زكريا، باب 8/19 به نقل از همان.
[7] سفر لاويان، باب 23/32 به نقل از همان.
[8] نگاهى به تاريخچه و عقايد صائبين، ص 180، به نقل از همان.
[9] مقاله «روزه در اديان»، رهتوشه راهيان نور.
منبع : ارمغان3(ویژه ماه مبارک رمضان)
افزودن دیدگاه جدید