تقوا راه ورود ایمان به قلب است / توکل یعنی یأس از غیر خدا

به گزارش خبرنگار بلاغ آیت الله سید رحیم توکل استاد اخلاق حوزه علمیه و عضو مجلس خبرگان رهبری در سومین جلسه دوره آموزشی تربیت مبلغ جمعیت که در تاریخ 21 اسفند در مرکز همایش های غدیر برگزار شد به بیان نکاتی پیرامون توکل پرداخت.

آیت الله توکل با اشاره به یکی از قوانین الهی حاکم بر دنیا گفت: خداوند، عالم دنیا را عالم اسباب و مسببات قرار داده و انسان باید از کانال درست وارد شود تا به اهداف خود برسد وگرنه به بیراهه میرود. این قاعده در امورات مادی و معنوی عالم و نیز در عالم ملکوت جاری است. حتی خود خدای عالم با اینکه قدرت بی نهایت دارد و به اسباب نیازی ندارد، اما خود اراده کرده که کار را با اسباب انجام بدهد. در روایت داریم: «ابی الله ان یجری الاشیاء الا باسبابها» (خدا اباء دارد که کارها را بدون سبب پیش برد) .

استاد اخلاق حوزه علمیه ابتدای ایمان را معرفت قلبی خواند و عنوان کرد: برای ورود ایمان به قلب یک راه وجود دارد و آن راه تقواست و تقوا عمل به واجبات و ترک محرمات است. برخی ایمان ها عاریه ای است و تنها در مواقعی که وضعیت زندگی ما خوب است وجود دارد اما در هنگام بلایا می رود. باید کاری کنیم که ایمان ما مستقر شود. امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند: «أَكْثِرْ مِنْ أَنْ تَقُولَ اَللَّهُمَّ لاَ تَجْعَلْنِي مِنَ اَلْمُعَارِينَ وَ لاَ تُخْرِجْنِي مِنَ اَلتَّقْصِيرِ ». (این دعا را زیاد بخوان که، خدایا ایمان مرا عاریه ای قرار مده و من را از دایره ی تقصیر و نیاز به خود خارج نکن). از امام معصوم سوال شد چه کنیم ایمان مستقر پیدا کنیم؟ امام (علیه السلام) فرمود: «آنچه ایمان را مستقر می کند ورع است و آن چه ایمان را خارج می کند طمع است. ورع این است که انسان در جایی که شبهه وجود دارد احتیاط کند». ورع و طمع دو سبب از اسباب این عالم برای استقرار یا اخراج ایمان هستند.

وی خاطرنشان کرد: هیچ نعمت یا بلایی بر مردم نازل نشده مگر این که علتی داشته است. در سوره اعراف آیه 96 آمده: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‌ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ» یعنی راه برکات آسمان وزمین ایمان و تقواست. این آیات فقط اخبار نیست بلکه وعده است و خدا از وعده خود تخلف نمی کند. در آیه این جمله نیز آمده که: «وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ».

آیت الله توکل برخی خواسته ها را همگانی خواند و گفت: همه ما میخواهیم در نگاه مردم محبوب باشیم، کانال این امر در سوره مریم آیه 96 آمده است: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا». هر که ایمان و عمل صالح را عمل کند خدا او را محبوب می کند. همه ما می خواهیم در نگاه مردم عزت داشته باشیم. در سوره منافقون آیه 8 راه رسیدن به چنین خواسته ای آمده است: «وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنينَ». ایمان که داشته باشی در دایره مؤمنین قرار می گیری و خدا تو را عزیز خواهد کرد. همچنین «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذينَ آمَنوا» هر که ایمان را در خود تقویت کند خدا ولی او می شود و متصدی اموراتش می شود. دنیا دار بلاء است و برای حل مشکلات و رفع گره ها در سوره طلاق آیه 2 و 3 راه حلی ارائه شده است: «وَ مَن يَتَّقِ اللهَ يَجعَل لَهُ مَخرَجًا ، وَ يَرزُقهُ مِن حَيثُ لايَحتَسِب». علم ما محدود است و به اسباب علم کامل و تمامی نداریم؛ گاهی برای رفع حاجات، خدا از اسباب عالم ملکوت استفاده می کند.

نماینده مجلس خبرگان رهبری با اشاره به روایتی از رسول خدا عنوان کرد: رسول خدا (صلی الله علیه و آله)از جبرائیل در مورد توکل سوال کرد و جبرائیل در پاسخ گفت: این که انسان بداند مخلوق به تنهایی کاری از او بر نمی آید و باید از مردم مأیوس باشد. اگر عبد از مخلوقین ناامید شد برای غیر خدا کاری نمی کند و به غیر خدا امید و خوف و طمع ندارد. این توکل است.