نخستین رکن یقین برای مؤمنان داشتن فطانت بیدار است

به گزارش خبرنگار بلاغ به نقل از خبرگزاری رسا، حضرت آيت الله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق هفتگی خود که در آستانه ایام فرخنده اعیاد شعبانیه، در نمازخانه بنياد بين المللی علوم وحيانی اسراء برگزار شد، با تبریک اين ايام، به ادامه شرح جمله قصار 31 نهج البلاغه حضرت امير عليه السلام پرداخت.

حضرت آيت الله جوادی آملی اظهار داشت: در این جمله حکیمانه از حضرت سوال شده است که ایمان چیست؟ حضرت در جواب می فرماید «الاِْيمَانُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ: عَلَى الصَّبْرِ، وَالْيَقِينِ، وَالْعَدْلِ، وَالْجِهَادِ»؛ بعد هر یک از این موارد را شرح می دهد که خود دارای شعب می باشند.

وی ادامه داد: در این جلسه به رکن یقین از ارکان چهارگانه ایمان پرداخته می شود که حضرت فرمود: «وَالْيَقِينُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَب: عَلَى تَبْصِرَةِ الْفِطْنَةِ، وَتَأَوُّلِ الْحِكْمَةِ، وَمَوْعِظَةِ الْعِبْرَةِ، وَسُنَّةِ الاَْوَّلِينَ. فَمَنْ تَبَصَّرَ فِي الْفِطْنَةِ تَبَيَّنَتْ لَهُ الْحِكْمَةُ; وَمَنْ تَبَيَّنَتْ لَهُ الْحِكْمَةُ عَرَفَ الْعِبْرَةَ; وَمَنْ عَرَفَ الْعِبْرَةَ فَكَأَنَّمَا كَانَ فِي الاَْوَّلِينَ»؛ يقين نيز بر چهار شاخه استوار است: اولین آنها بينش هوشمندانه و عميق است، کسی می تواند حکیم باشد که یک هوش قوی معتدل داشته باشد و آن را در جای درست به کار بگیرد.

استاد برجسته حوزه خاطرنشان کرد: حکما در مورد انسان می گویند در کنار آن حواس پنجگانه بدن انسان در بعد بیرونی، انسان در درون خود داری سه نیرو است؛ یک نیرویی که با آن کارهای علمی را انجام می دهد که نیروی فهم است و یک نیرویی که آنچه ملایم اوست را جذب می کند که نیروی جاذبه اوست و یک نیرویی که با آنها ناملایمات را دفع می کند که دافعه اوست که هر کدام از اینها زیر مجموعه فراوانی دارد، آنکه مدیریت این سه را به عهده دارد روح و نفس آدمی است که اگر اینها را خوب تدبیر کند انسان می شود حکیم، عادل و مومن.

حضرت آيت الله جوادی آملی تصریح کرد: وقتی انسان مومن است که در حوزه فهم دارای فطانت بینا باشد، فطانت در مقابل کودنی است، حضرت فرمود مومن و حکیم کسی است که در هوش معتدل باشد نه زود باور باشد و نه دیر فهم، تاکید حضرت این است که اولین رکن یقین برای مومنان این است که دارای فطانت بیدار باشند و تا چیزی برهانی نشده آن را باور نکند و همچنین در موارد ثابت شده تردید به خود راه ندهد.

وی با اشاره به کلام حضرت امیر علیه السلام ابراز داشت: حضرت دومین رکن یقین را، ذهن فعال می داند. انسان باید با تامل و بحث این ذهن را ظریف و موشکاف کند آنگاه مطلب عمیق را می بینند و آن را تحلیل می کنند. حضرت می گوید همانطور که آهنگر شمشیر را تیز می کند تا دشمن را از پای دربیارد یک خردمند نیز ذهن خود را تیز می کند تا اشکال و شبه را جواب بدهد و از پای دربیاورد. بعد در ادامه می فرماید انسان اگر این هوش خداداد را درست به کار برد عاقل و دانشمند و اهل حکمت می شود.

مفسر برجسته قرآن کریم با اشاره به آیات کلام الله مجید اظهار داشت: خداوند در سوره اسراء حکمت را که شامل باید و نباید و بود و نبود است مشخص کرد؛ شناخت خدا جزء حکمت نظری و شکر خدا جزء حکمت نظری است، همچنین در سوره مبارکه لقمان اولین نکته حکیمانه ای که مطرح می کند توحید است.