کارنامه موفق مجموعه های مردمی در مقابله با بحران جمعیت

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بلاغ، همزمان با هفته جمعیت، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمسلم وافی از مبلغان فعال اداره کل تبلیغ تخصصی معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی در حوزه جمعیت و عضو کارگروه فرهنگی ستاد ملی جمعیت در گفت و گو با خبرنگار ما، از مسائل مرتبط با بحران جمعیتی در ایران، سخن گفت.

متن این مصاحبه را با هم می خوانیم؛

همان طور که میدانید از سال های پیش زنگ خطر بحران جمعیتی در کشور به صدا در آمده است و مقام معظم رهبری به مناسبت های گوناگونی نسبت به خطر کاهش جمعیت و افتادن در سیاه چاله جمعیتی هشدار داده اند. پس از آن اقداماتی چه در بعد تقنین و قانون گذاری و چه در بعد فرهنگی و ترویجی و یا دادن تسهیلات تلاش هایی صورت گرفت. با این وجود، کشور هم اکنون در چه وضعیتی است؟ آیا توانستیم آن شیب تند بحران جمعیت را پشت سر بگذاریم یا همچنان مشکل داریم؟

از دو زوایه می توان به این سوال پرداخت؛ اول اینکه هیچ کشوری در دنیا به میزان ایران سرعت سقوط جمعیتی اش زیاد نبوده است . این به این معنا نیست که الان ما کشور پیری هستیم، بلکه مسیری که کشورهای دیگر در کاهش جمعیتشان طی کرده اند طولانی تر بوده است. به عنوان مثال کشور ایتالیا در صد سال از نرخ باروری4.5 به عدد 1.5 رسید ولی ما در طی یک دهه به این نقطه رسیدیم.

از زاویه های دیگر با وجود اینکه هر سال جمعیت ایران کمتر شده و آمار تولد کاهش می یابد باید اذعان داشت که در سه سال اخیر با اقداماتی که از سوی دستگاهی نظام و مجموعه های مردم نهاد در حوزه جوانی جمعیت صورت گرفته است خوشبختانه ترمز سقوط جمعیتی در ایران کشیده شده است، به عنوان مثال در سال 1401،  170.000 کاهش تولد در کشور وجود داشت اما در حال حاضر این آمار به 20.000 کاهش تولد رسیده است. البته کارهای زیادی وجود دارد که باید انجام داد.

آیا حل مسئله بحران جمعیت در کشور از مدل خاصی پیروی می کند مثل مدل روسیه یا آلمان و یا سایر کشور ها ویا اینکه ما طراحی خودمان را داریم؟

واقعیت این است که هنوز اندیشکده های موجود در ایران به صورت حساب شده وارد طراحی نقشه راه و عملیاتی حل مساله جمعیت نشده اند ولی میتوان گفت قانون جوانی جمعیت تا حدودی خلاهای موجود را پر کرده است. البته تا اجرای کامل قانون هم فاصله زیادی داریم که امیدوارم با ورود شخص رئیس جمهور سرعت بیشتری بگیرد.

رهبر معظم انقلاب در سال 1393 در خصوص این بحران خطاب به مسئولین بیانی دارند به این مضمون که روش های دیگر کشور ها در خصوص مقابله با کاهش جمعیت مطالعه و بررسی شود. در روسیه و کشور های همجوار آن، مادری که دارای فرزندان زیاد است به عنوان قهرمان ملی آن کشور محسوب می شود، یا کاخ کرملین هر یکشنبه پذیرای خانواده های پر جمعیت می باشد.

به لطف خدا بنده و تعدادی از دغدغه‌مندان در حوزه جمعیت تحت عنوان (نهضت مردمی جمعیت) هم اکنون مشغول به فعالیت هستیم و توانستیم با احصای  81 گره ذهنی و مانع فرزندخواهی و برگزاری دوره های آموزشی در سراسر کشور، قدمی در بازکردن این گره های ذهنی  برداریم.

طبعا انتظاراتی از حوزه های علمیه و مجموعه های فرهنگی و تبلیغی در حل مسئله جمعیت  و در بعد تبیینی و اقناعی وجود دارد؟ چه اقداماتی تا کنون در این رابطه صورت گرفته است و ما با چه چالش هایی مواجه هستیم؟

از زاویه برون حوزوی، بیش از  100 هزار طلبه فعال در کشور وجود دارد که می‌توانند با آحاد افراد جامعه صحبت کنند و نسبت به اقناع ذهن مخاطب و حل این مسئله تلاش نمایند، اما متاسفانه به جز تعدادی گروه های خودجوش، اقدام موثری اتفاق نیفتاده است. از زوایه درون حوزوی نیز اگر بخواهیم بررسی نمائیم؛ وضعیت زاد و ولد در این قشر نیز طبق آمارهای رسمی بسیار نگران کننده است. تعداد زیادی طلبه  داریم که صاحب یک فرزند هستند و هزاران طلبه مجرد  در سن ازدواج ،مشغول تحصیل هستند. این آمار نشان می دهد که حوزه های علمیه حتی برای مسئله بحران جمعیت در قشر حوزوی نیز، برنامه خاصی نداشته است.البته مجموعه هایی ذیل مرکز مدیریت حوزه های علمیه تحت عنوان «فعالیت جمعیتی» راه اندازی شده اند که امیدواریم این حرکت با قوت پیش رود.

به نظر می رسد با همه تلاش هایی که در بحث فرزندآوری صورت گرفته است اما همچنان اقدام موثری از سوی نهادهای مسئول و دخیل مشاهده نمی شود و گروه های مردم نهاد موفق تر بوده اند.

اینکه ما شاهد اقدام موثری از سوی نهادها وسازمان های دولتی نیستیم از این جهت است که اهمیت موضوع و احساس خطری که کشور را تهدید می کند را چندان درک نشده است. این سیل عظیم پیر شدن جمعیت ایران را هنوز باور نکرده اند که به چه میزان  این مساله می تواند بنیان کشور و خانواده را نابود کند.

اما در مقابل، مجموعه های مردم نهاد در عرصه فعالیت در حوزه جوانی جمعیت کارنامه قابل قبولی دارند. تعداد 90 مجموعه مردمی هم اکنون در کشور در بخش های مختلف؛ «تلاش برای انصراف از سقط جنین»، «درمان ناباروری»، «تربیت نیروری کنشگر»، «تسهیلات اغنایی ازوداج آسان» و ...، توسط این مجموعه های صورت گرفته است.

چرا همه ظرفیت حوزه های علمیه در مسئله جمعیت و فرزند آوری فعال نشده است؟

مجددا تکرار میکنم چه در مجموعه ی حوزه های علمیه چه بخش های حاکمیتی تا هوشیار سازی های لازم در جهت تبیین خطرات کاهش جمعیت صورت نگیرد، شاهد اقدامات جدی و موثر نخواهیم بود و در صورت پای کار آمدن همه ی مجموعه های حوزوی قطعا تحول جدیی در جوانسازی کشورمان رخ خواهد داد.

در پایان به عنوان یکی از کوچکترین مدیران تبلیغی لازم است از معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی ، خصوصا بخش گروه های تبلیغ تخصصی بابت راهبری ها و حمایت ها تشکر نمایم.