زیارت جامعه کبیره و غدیریه دو میراث مهم امام هادی(ع)

حجت الاسلام و المسلمین سید احمد حسینی خراسانی استاد درس خارج و محقق حوزه در گفتگو با خبرنگار بلاغ به ابعاد مختلف زندگانی امام علی النقی علیه السلام پرداخت که در ادامه میخوانیم:

درمورد زندگانی حضرت امام هادی ابوالحسن علی بن محمد(سلام الله علیه) همانند دیگر ائمه دین(سلام الله علیهم اجمعین) از ابعاد مختلف بحث های مهمی قابل طرح است ولی بنده به اختصار و خیلی کوتاه و فشرده در رابطه با شرایط سخت و دشوار زندگی سیاسی اجتماعی امام هادی(علیه السلام) عرض می کنم که امام، دوران زندگانی نورانی و پر خیر و برکتش مقارن و همزمان با دوران زندگانی ظلمانی و نکبت بار چند تن از خلفای خبیث عباسی همچون مأمون، واثق، متوکل، معتصم و معتز بوده است.

در حقیقت سیاست کلی تمام این خلفای جور محدود کردن امام هادی(سلام الله علیه) و ایجاد محدودیت برای این امام عزیز بوده که از جمله برخوردهای دور از عاطفه انسانی و عواطف بشری آنها این بوده که در شرایط فوق العاده سخت و دشواری حضرت امام هادی(علیه السلام) را از زادگاهشان، مدینه منوره و کنار حرم مطهر و مقدس جدشون رسول خدا به اجبار، به سامرا احضار کردند و در واقع امام را از مدینه منوره به سامرا که محیطی نظامی و برای زندگی بسیار سخت و دشوار بوده؛ تبعید کردند.

 در طول دوران زندگی هم امام به شدت تحت نظر این جباران بوده تا اینکه علاقه مندان و طرفداران اهل بیت(علیهم السلام) و شیعیان با امام ارتباطی نداشته باشند و امام هم جهت ابلاغ پیام، دستشان از شیعیان کوتاه باشد و دسترسی به شیعیان نداشته باشند و همه این برخوردهای غیر انسانی، ظالمانه و جبارانه با امام هادی(علیه السلام) ناشی از خفت و احساس حقارتی بوده که در مقابل روح بلند امام هادی(علیه السلام) داشتند یعنی در یک کلمه ما این جمله را می توانیم بیان کنیم که برخوردهای خصمانه و ظالمانه خلفای خبیث عباسی با امام هادی(سلام الله علیه) ناشی از عقده و حقارتی بوده که در خود احساس می کردند زیرا عظمت و محبوبیت امام را در میان امت می دانستند و آن را می دیدند.

نکته ای که درمورد زندگی حضرت امام هادی(سلام الله علیه) به نظر من مهم و شایان توجه است، دو سند بزرگ و دو گنجینه عظیم معرفتی و اعتقادی در حوزه امامت است که از آن امام به یادگار مانده و در حقیقت تراث عظیم امام هادی(علیه السلام) برای امت اسلامی مخصوصا برای شیعیان محسوب می شود.

وشایسته می دانم با استفاده از فرصت سالروز شهادت امام هادی(علیه السلام) ارادتمندان و شیعیان را به این دو تراث عظیم آن امام متوجه کنم:

اول زیارت جامعه کبیره است که به حق در حوزه مباحث مربوط به امامت گنجینه ای ست بسیار پر عظمت و با اهمیت که این متن متقن و محکم مشتمل بر دوره ای فشرده از عمیق ترین و دقیق ترین مسائل مربوط به امامت از زبان امام هادی(سلام الله علیه) و در زمان آن امام در حقیقت به عنوان یک تحفه و هدیه الهی از جانب آن بزرگوار برای امت اسلامی و بالاخص برای شیعیان به ارمغان گذاشته شده است.

این زیارت به عنوان تراثی عظیم باید همواره مورد توجه و مورد استفاده و مورد استناد قرار بگیرد و احیانا دغدغه ها  وشبهه هایی که بعضی از سر ضعف بنیه علمی و از روی جهالت و نادانی و عده ای از سر عناد و لجاجت و دشمنی با امام هادی(علیه السلام) بر سر سند این دعا دارند؛ این ها شبهه هایی ست عمدتا شیطانی که از ناحیه دشمنان اهل بیت(علیهم السلام) الغاء, ترویج، بازگو و انتشار داده می شود.

بزرگان علمای شیعه از عهد جناب شیخ صدوق(رضوان الله تعالی علیه) در کتب ارزشمندی همچون من لا یحضره الفقیه و همچون کتاب عیون أخبار الرضا تا به زمان جناب مجلسی بزرگ و مجلسی صاحب بحار بحث هایی راجع به این متن انجام گرفته و درباره صدور این متن نورانی از دهان مبارک امام هادی(علیه السلام) اعلام اطمینان و وثوق کامل کرده اند و هرگونه شک و شبهه ای را در این باب مردود و فاقد وجاهت علمی قلمداد کردند تا زمان علمای معاصر خودمان که جناب شیخ عباس قمی و همه بزرگان، مجتهدین و فقهاء عظام امامیه بر اراده و خواندن این متن مبارک و نورانی، در مشاهد مشرفه ائمه(علیهم السلام) مداومت به خرج می دادند و بر این متن مبارک شرح، تفسیر و حاشیه های متعددی توسط علماء بزرگ شیعه، خواه به شکل منتقل و خواه به شکل ضمنی به رشته تحریر در آمده که همه قابل استفاده است.

اما دومین گنجینه عظیم که از امام هادی(سلام الله علیه) برای شیعیان به یادگاار مانده؛ زیارت غدیریه است که از عهد جناب شیخ مفید(رحمة الله علیه) در مزارشان تا زمان جناب محمد مؤمن مشهدی صاحب مزار کبیر، تا زمان جناب سید عبدالکریم بن طاووس در کتاب پر ارزش و گران بهای فرحة الغنی ایشان و تا به زمان علامه مجلسی(رحمة الله علیه) تا به عصر و روزگار خودمان آورده شده است.

این زیارت غدیریه که یادگار امام هادی(سلام الله علیه) است، که یک دوره فشرده از تاریخ زندگانی سراسر عزت و آکنده از غربت و مظلومیت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(صلوات الله و سلامه علیه) می باشد که بر این متن نورانی جناب شیخ عباس قمی هم در مفاتیح نقل کرده و تعبیر ایشان این است که این زیارت از آن امام با سند های معتبر نقل شده است که جناب مفید، جناب محمد مؤمن مشهدی، جناب سید عبد الکریم بن طاووس و جناب شهید اول که همه این ها از اعاظم و اعلام فقهاء شیعه به شمار می آیند و تا علامه مجلسی در روزگار خودمان این زیارت نورانی که به مناسبت روز غدیر خوانده می شود چه در نجف اشرف کنار مرقد مطهر آقا امیرالمؤمنین و چه از راه دور در روز غدیر که بر این زیارت هم شرح و تفسیر های استقلالی و ضمنی متعددی نوشته شده است که شرایط دوران زندگانی امام هادی(علیه السلام) ایجاب می کرده که آقا با بیان حقائق نا گفته از تاریخ زندگی ائمه اطهار(علیهم السلام) عموما و دوران زندگانی سراسر عزت و مجاهدت، مبارزه و غربت و مظلومیت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(سلام الله علیه) خصوصا بیان کنند و در اختیار ما قرار بدهند.

من استدعا و تقاضایم از همه کسانی که صاحب قلم و بیان هستند یا تریبون و کرسی خطابه در اختیار دارند، این است که مردم را به مناسبت های مختلف از این تراث عظیم امام هادی(سلام الله علیه) با خبر کنند و مطلع سازند تا ضمن قرائت این دو زیارت؛ از معارف بلند، مطالب عمیق و مسائل دقیق آن هم درمورد تاریخ اسلام و هم در رابطه با تاریخ ائمه اطهار(علیهم السلام) و هم در رابطه با مبحث پرعظمت و با اهمیت امامت بیشتر و بهتر قرار بگیرند ان شاء الله.

منابع: مزار کبیر محمد مؤمن مشهدی ص263 تا 282

بحارالأنوار ج 100 ص359