باید فضای وحدت آمیز در جهان اسلام ایجاد شود

به گزارش بلاغ به نقل از حوزه، حجت الاسلام و المسلمین احمد واعظی در نشست علمی «مرز بدعت و نوآوری در معارف دینی با تاکید بر بحث معنویت گرایی» که در سالن همایش های دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، با اشاره به تشویشات عمیق در حوزه بدعت در جهان اسلام گفت: این بحث، موضوع تازه ای نیست و بسیاری از گره هایی که در روابط مسلمانان ایجاد شده به همین عنصر بر می گردد.

وی افزود: البته در بحث بدعت و اثبات بدعت فرآیند های مختلفی طی شده که متاسفانه به مجادلات گسترده ای بین مسلمانان تبدیل کرده، ولی در تعریف کلی، بدعت چیزی از بیرون دین است که کسی بخواهد آن را در دین وارد کرده و بر اساس آن روش رفتاری را ایجاد کند.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم بیان کرد: این بحث در میان فرق مختلف اسلامی وجود داشته، تا کنون مجادلاتی را ایجاد کرده و به میزان کثرت فرق اسلامی این فرق یکدیگر را با ایجاد بدعت در دین متهم کرده اند.

وی گفت: مثلا اینکه شیعه بحث قیاس را در اصول فقه قبول ندارد و آن را بدعت می نامد ولی تعداد کثیری از فقه های اهل سنت به حسب بانیان این فرق قیاس و استحسان و... را قبول دارند و بدعت نمی نامند و بر اساس آن هم حکم صادر می کنند.

حجت الاسلام و المسلمین واعظی اظهارکرد: در این رابطه باید با توجه به هر مذهب و هر نوع معارفی به شکل نسبی رفتار کنیم و بگوییم که آن ها با توجه به اینکه شاید اشتباه هم می کنند چون در دایره دین هستند آن قول برای آن ها حجت است ولی ما آن را نمی پذیریم.

وی گفت: برطرف کردن مشکل بدعت ها در جهان اسلام و رسیدن به یک کل واحد و رسیدن به جزییات در شرایط فعلی کاری بسیار سخت و یا شاید محال است، ولی باید در نظر داشت که امت اسلام نیازمند به اشتراک و رسیدن به یک کل واحد است و باید در این مسیر روش هایی را ایجاد کنیم.

حجت الاسلام و المسلمین واعظی اظهارکرد: یکی از بحث هایی که باید در این زمینه بیان کرد آن است که اگر بحث نو در حوزه معرفت و فقه وفق عمومات و اطلاقات بود، به هیچ وجه از مصادیق بدعت نیست.

وی افزود: به عنوان مثال «اوفوا بالعقود» یک بار عام دارد و به کلیه امور و عقوید عقلایی مترتب است حال اگر معاملاتی شودکه در زمان رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) نبوده است مثل بیمه و... با توجه به اینکه کلیات را رعایت کرده حرام و بدعت نیست.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم اظهار کرد: البته این بحث را می توانیم در حوزه معنویت نیز ارایه کنیم؛ یعنی وقتی که خداوند فرموده است که ذکر کثیر داشته باشید حال اگر یک عارف یا عالمی بر اساس روایات و یا تجربیات شخصی اذکار مجربی را توصیه کرد، این مساله نیز بدعت نیست گرچه که در قرآن به این امر اشاره نشده است.

وی گفت: اگر تاسیسی با وجه انتساب به شارع انجام شود این بحث درست نیست، ولی این باب به معنویت اسلامی غنی ما گسترش و رشد می دهد، یعنی باید این ابواب جدید را بدون بارکردن به شارع و رعایت کلیات بپذیریم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: به طور کلی برای رفع مشکلات ناشی از مباحث بدعتی، باید کار های عملی کرد؛ یکی از کار هایی که در این زمینه می توانیم انجام دهیم اشاعه این بحث است که باید در زمینه کلیات و مشترکات بین فرق زمینه و بستر مناسب ایجاد کنیم.

حجت الاسلام و المسلمین واعظی با ذکر این مطلب که ضروریات دین از جمله نماز، قبله، حج، زکات، روزه و... جزو بدیهیات و مشترکات دینی گفت: در این زمینه می توانیم با بیان کردن این مسایل تفسیر مضیقی از بدعت را ارایه کنیم و به همین جهت بتوانیم در این زمینه این دایره را حداقلی کنیم.

مشکل دعوای بدعت با تکیه بر مشترکات و مضیق کردن تعریف بدعت حل شدنی است

وی اظهار کرد: در این رابطه باید با ایجاد این فضای اشتراکی باید تفسیری مضیق از بدعت بدهیم و بگوییم که هرکس خارج از این حوزه دست به بدعت زد، باید با او برخورد شود و به این طریق این فضای وحدت آمیز در جهان اسلام ایجاد و یا حداقل تقویت می شود.

وی توسعه نگاه تقریبی را در موضوع رفع حساسیت ها در خصوص بدعت در جهان اسلام مورد تاکید قرار داد و گفت: اسلام اصولی چون توحید و حرمت آبرو و جان و ناموس مسلمانان و...دارد که این اصول؛  اصول خدشه ناپذیر هستند که می توانند مردم مسلمان را به هم پیوند بزنند و همزیستی مسالمت آمیز را در میان آن ها تقویت کنند.

حجت الاسلام و المسلمین واعظی اظهارکرد: در اینجا باید با فهرست کردن ادله و براهین باید استدلالی ارائه کند و آن را عمومی کنیم و اشتراکات را مد نظر قراردهیم حال پس از مرحله استدلال و معقولیت دادن باید به دنبال نشان دادن حقانیت و صحت صدق این استدلال باشیم که کسی نتواند رد آن را بیان کند.

استاد حوزه گفت: یعنی ما بگوییم که گرچه ما قیاس را روا نمی دانیم ولی به نظر شما هم احترام می گذاریم زیرا شما هم اصول خود را دارید گرچه که این اصول و استدلالات شما ما را هم قانع نمی کند ولی چون در سیر اجتهادی بوده برای شما محترم است و ما آن را بدعت نمی دانیم البته این بحث با رویکرد های وهابیت که یک امر سیاسی است نه فنی و دینی متفاوت است.

وی اظهار کرد: البته این بحث در  گذشته هم رواج داشته است و علمایی که مثل آیت الله العظمی بروجردی و شیخ شلتوت نگاهی تقریبی داشتند توانستند این بحث را حل کنند و شیخ شلتوت رسمیت شیعه را در جمع فرق اسلامی تایید کرد؛ گرچه که می دانیم او نماینده اهل سنت بود و آیت الله العظمی بروجردی بزرگترین مرجع جهان تشیع، ولی این بحث تقریبی باعث فهم مشترک مسلمانان شد.