عيد فطر در کلام معصومین علیهم السلام
ويژگي هاي عيد فطر در خطبه حضرت علي عليه السلام[1]
ـ روزي كه نيكوكاران ثواب مي برند؛
ـ روزي كه گناه كاران زيان مي بينند؛
ـ شبيه ترين روز به روز قيامت است؛
ـ روز غفران و بخشش؛
ـ روز عبرت گرفتن است؛
ـ وقتي از خانه هايتان براي خواندن نماز عيد خارج مي شويد، به ياد آوريد زماني را كه از قبر خود خارج خواهيد شد و به سوي خداي خود خواهيد رفت.
ـ وقتي در جايگاه نماز خود مي ايستيد، به ياد آوريد زماني را كه در محضر عدل الهي مي ايستيد و از شما حساب رسي مي كنند.
ـ وقتي از نماز به خانه هايتان برمي گرديد، به ياد آوريد زماني را كه به خانه هاي خود در بهشت خواهيد رفت.
عيد فطر از ديدگاه ساير امامان عليهم السلام
1. امام حسين عليه السلام در روز عيد فطر به مردمي كه در حال خنده و كارهاي بيهوده بودند، نگاه كرد و به اصحابش فرمود:
خداوند، رمضان را براي بندگانش قرار داد تا به واسطه اطاعت پروردگار، در آن روز به رضوان الهي سبقت بگيرند. قومي پيشي گرفتند و گروهي باز ماندند. پس در شگفتم از كسي كه در اين روز كه نيكوكاران پاداش داده مي شوند و گنه كاران زيان مي بينند، مشغول كارهاي بيهوده است.[2]
2. امام صادق عليه السلام مي فرمايد:
پيامبر فرمود: هنگامي كه روز اول شوال شد، منادي ندا مي دهد كه به سوي جوايزتان بشتابيد كه اين روز، روز پاداش است.[3]
3. امام رضا عليه السلام فرمود:
روز فطر ازاينرو عيد قرار داده شد تا روز گردهمايي مسلمانان باشد و در اين روز، گردهم آيند و براي خدا به صحرا درآيند و خداوند را بر منّتي كه بر آنها نهاده است ستايش و به بزرگي ياد كنند... .[4]
4. امام هادي عليه السلام مي فرمايد: «شيعيان فقط چهار عيد دارند: فطر، قربان، غدير و جمعه».[5]
سيره عملي معصومين عليهم السلام در عيد فطر
برده آزاد كردن
امام سجاد عليه السلام در ماه مبارك رمضان غلامان و كنيزان خود را تنبيه نمي كرد، بلكه تمام اشتباه هاي آنها را در دفتري مي نوشت و در شب عيد فطر همه را جمع مي كرد و اشتباه هاي هر يك را به همراه روز و تاريخ آن به ايشان تذكر مي داد. سپس از آنان اقرار مي گرفت كه اي فلاني! به ياد مي آوري در فلان روز فلان گناه را مرتكب شدي و من تو را تنبيه نكردم؟ آنها پاسخ مي دادند: «بلي اي پسر رسول خدا، همچنان كه تو از گناهان ما گذشتي و ما را عفو كردي، خدا نيز از سر گناهان تو بگذرد و تو را عفو كند.» آنگاه امام عليه السلام رو به غلامان و كنيزان مي كرد و مي فرمود: «من شما را بخشيدم و عفو كردم. اگر من به شما بدي كرده ام، شما نيز مرا ببخشيد».
امام سجاد عليه السلام در روز عيد فطر به مقدار نياز به آنها پاداش و جايزه مي داد و آنها را آزاد مي كرد و مي فرمود: «خداوند سبحان در هر شب ماه رمضان وقت افطار هفتاد هزار نفر را از آتش جهنم آزاد مي كند. در شب آخر ماه رمضان (شب عيد) به تعدادي كه در كل ماه رمضان آزاد كرده، آزاد مي فرمايد و اكنون نيز من دوست دارم كه خداوند ببيند كه من نيز بندگان خود را آزاد مي كنم، به اين اميد كه خداوند مرا از آتش دوزخ آزاد فرمايد».[6]
امام رضا عليه السلام و برپايي نماز عيد
هنگامي كه آفتاب صبح اول ماه شوال طلوع كرد، امام رضا عليه السلام برخاست و غسل كرد و عمامه اي سفيد بر سر بست. عصا بر دست و پابرهنه به سوي مصلي حركت كرد. وقتي كه ايستاد، دستهايش را به سوي آسمان بلند كرد و چهار تكبير گفت. همگام با صداي امام، مردم نيز اين جملات را تكرار كردند و با شوق و اشتياق نداي اللّه اكبر سر دادند و گريستند. مأموران دولتي كه تحت تأثير قرار گرفته بودند، از مركبهاي خود پايين آمدند و به پيروي از امام پابرهنه شدند و فرياد «اللّه اكبر» سردادند.
هنگامي كه گزارش اين جريان به مأمون رسيد، بسيار ناراحت و خشمگين شد. مشاورانش به او گفتند: «اگر امام رضا عليه السلام با اين وضع به مصلي برود، انقلابي مردمي صورت مي گيرد و مردم در بازگشت از نماز عيد، تاج و تختي براي شما باقي نمي گذارند. پس بهتر است كه امام رضا عليه السلام را از اين كار منصرف كني».
مأمون كه خطر را احساس مي كرد، دستور داد امام از ميان راه برگردد و خود براي خواندن نماز عيد به سوي مصلي حركت كرد.[7]
پی نوشتها:
---------------------------------
[1] ميزان الحكمة، ج 9، صص 4201 و 4202.
[2] وسائل الشيعه، ج 3، ص 140.
[3] همان
[4] من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 330
[5] بحارالانوار، ج 98، ص 351.
[6] تحليلى بر زندگانى امام سجاد عليه السلام، صص 321 ـ 323.
[7] بحارالانوار، ج 49، صص 134 و 135.
افزودن دیدگاه جدید