ملاک کافی در تشخیص روایات مستند از غیر مستند

به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین علی نظری منفرد در چهارمین نشست تخصصی مبلغان نخبه و برتر که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد، خاطرنشان کرد: بین ما و حادثه کربلا نزدیک 14 قرن فاصله شد و تنها راهی که ما برای آگاهی از مسائل کربلا داریم، نقل است.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به برخی از مقاتل پرداخت و گفت: اولین مقتلی که برای امام حسین(ع) نوشته شده، توسط اصبغ بن نباته بوده که 4 سال بعد از واقعه کربلا از دنیا رفته و دومین آن توسط جابر بن یزید جعفی بوده که متوفی 128 بوده که مقتل این دو نفر به دست ما نرسیده است؛ مقتل سومی که با واسطه به دست ما رسیده، مقتل ابومخنف(لوط بن یحیی) است که طبری با واسطه 60 مورد نقل کرده که جمع آوری شده و به دست ما رسیده است.
وی اظهار داشت: در طبری دروغ مسلم و مجاهیل فراوان وجود دارد و و ضعاف نیز است و چون که طبری کتاب تاریخ روایی است و مسائلی که در طبری است، ابن مسعود با حذف اسناد و مکررات در تاریخ الکامل آورده است و اکاذیب و مجاهیر زیادی در آن است؛ این که به عنوان یک کبری مسلم این را بپذیریم و قدما و نَقلیات کسانی که در قرن سوم و چهارم می زیستند را معتبر بدانیم و فرض کنیم که لوط بن یحیی که از اصحاب امام صادق(ع) بوده و واسطه هایی به لوط می رسد را آیا دیده ایم که صحه بگذاریم که این موردی طبری از لوط بن یحیی نقل کرده، درست است؟
حجت الاسلام والمسلمین نظری منفرد با بیان این که اینکه در فضائل و رذائل باید به دنبال سند بود، گفت: به صورت کبرای کلی بگوییم که آنچه قدما نقل کرده اند را می پذیریم و قرن نهم تا یازدهم را کنار بگذاریم و معتبر نیستند، درست نیست؛ یک وقتی که می خواهیم به مردم بگوییم که این کار را الزاما بایستی انجام دهیم و روایایی که متضمن احکام الهی است و یک فقیه باید رجالی قوی باشد که هم سند و معارضات حدیث را ببیند، بنابراین در فقه ملاحظه می کنید که در فقهای ما در فقه دقت لازم را کرده اند، چرا که می خواهند مردم را به کرای ملزم کنند که این کار درستی است؛ روایات در مسائل اعتقادی می توانند مؤیدات باشند، نه دلیل؛ در مسائل اخلاقی لازم نیست که روایاتش صحیح السند باشد،  چرا که پشتوانه عقلی دارد و که اعتقاد خود اخلاق خود به بار می آورد و در مسائل اخلاقی نیز نیاز به این که به دنبال سند روایت باشیم، نداریم و فقها در این زمینه به دنبال سند نمی روند؛ اما در فضائل و رذائل باید به دنبال سند بود چرا که انگیزه جعل در فضائل و رذائل بوده است؛ علامه امینی در الغدیر در بحث موضوعات می گوید که کسی روایات زیادی درباره فضیلت سور قرآن جعل کرد، دلیلش را خواستم، گفت دیدم که مردم از قرآن اعراض کرده اند، گفتم که روایات را جعل کنم تا مردم قرآن بخواند.
استاد حوزه علمیه قم ضمن بیان روایتی از امام رضا(ع) تصریح کرد: برخی از  راوایات فضائل و رذائل را دشمنان اهل بیت(ع) جعل کرده اند؛ در این روایات به دنبال سند آن می رویم؛ یک سلسله امور تاریخی است که فلان آقا جنگ کرد و شهید شد، اینها داعی بر جعل آن نیست و مورخ و نگارنده می خواهد چیزی را ببیند و همه مسائل را نقل نکرده و به سلیقه خود انتخاب کردند و چه لزومی دارد که نسبت به این مسائل حساسیت نشان دهیم که فلان مسأله در کتاب های متقدم است و در متأخر نیست.
وی با بیان این که نباید غیرمستنداتی که جعل در آن نبوده را کنار بگذاریم، گفت: اگر در کتابی انگیزه ای برای جعل آن بوده، کنار می گذاریم و دیگر نمی توانیم مسائلی را که مردم سال ها آن را شنیده اند، کنار بگذاریم.
حجت الاسلام والمسلمین نظری منفرد در پایان ملاکی برای تشخیص روایات مستند از غیر مستند بیان کرد و گفت: نمی تونیم مشهورات غیر مستند را به صرف این که مستندی ندارد کنار بگذاریم، مسائلی که منافات با عقل ندارد و انگیزه جعل در آن نبوده را نمی توانیم قبول نکنیم و قبول نکردن آنها وهن بزرگان است؛ ملاک کافی در تشخیص روایات مستند از غیر مستند در عزاداری عاشورا، نبودن انگیزه جعل در آن است.