بسیج و ارزشهای اسلامی

 خداوند متعال در قرآن کریم خطاب به پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلم) می فرماید: هو الّذی ایدک بنصره و با لمومنین (1) یعنی او خدایی است که پیامبرش را یاری کرد و مومنین هم به یاری او برخاستند.
   طبق این آیه شریفه می توان این اصل کلی را بیان کرد که هرنهضت و انقلابی نیازمند به پشتوانه ی مردمی است در نهضت ها و نظام ها و حکومت های اسلامی هم هرچند که مشروعیت حکومت اسلامی از خداوند متعال می باشد اما مقبولیت آن از ناحیه مردم است و اگر مردم در صحنه نباشند رکن مهم حکومت که همان حضور مردم است خالی است و حکومت اسلامی تشکیل نخواهد شد لذا رهبران جوامع اسلامی باید در بسیج و همراهی مردم با حکومت اسلامی برنامه ریزی کنند و بدون حضور مومنان در حکومت اسلامی، اهداف حکومت محقق نخواهد شد و به همین جهت هم خداوند متعال به پیامبر عظیم الشان خود،  وعده نصرت و یاری توسط خود ومومنان را می دهد.
   انقلاب اسلامی ایران، موجب بیداری ملتهای ستمدیده خصوصا ملت های اسلامی در کشورهای اسلامی شد مردم مسلمان وانقلابی ایران نیز با همراهی و حمایت از امام خمینی (ره) وپیگیری اهداف انقلابی ایشان، لحظه ای آن امام (ره) را تنها نگذاشتند و با همین همدلی و همراهی، انقلاب اسلامی به پیروزی رسید.  
   امام خمینی(ره) برای حضور منسجم مردم در صحنه حکومت اسلامی و جلوگیری از آسیب های احتمالی و توطئه دشمنان و مستکبران علیه نظام نوپای اسلامی، در پنجم آذر ماه سال هزار و سیصد و پنجاه  و هشت فرمان تشکیل بسیج را صادرو فرمودند: مملکتي که بیست ميليون جوان دارد، بايد بيست ميليون ارتش داشته باشد.(1) و بسیج را به عنوان موثرترین نهاد انقلابی، در خدمت به انقلاب و نظام اسلامی و پاسداری از اهداف انقلاب و ارزشهای اسلامی تشکیل داد وبا بیان این مطلب که: تشكيل بسيج در نظام جمهورى اسلامى ايران يقيناً از بركات و الطاف جليه خداوند تعالى بود كه بر ملت عزيز و انقلاب اسلامى ايران ارزانى شد بسیج، میقات پابرهنگان و معراج اندیشه پاک اسلامی است که تربیت‌یافتگان آن، نام و نشان در گمنامی و بی‌نشانی گرفته‌اند  بسیج، لشکر مخلص خدا است که دفتر تشکیل آن‌را همه مجاهدان، از اولین تا آخرین امضا نموده‌اند (3) به بسیج در نظام اسلامی ارزش و جایگاه داد و وامروزنیز بعد از گذشت بیش از سه دهه از تشکیل آن، بسیج موثرترین ارگان در جهت حفظ ارزش های اسلام و انقلاب و شایسته ترین نیرو در خدمت نظام اسلامی است و با توسعه آن در عرصه های مختلف و در اقشار و توده های  مردم توانسته است خدمات قابل قبول و ماندگاری را در عرصه های علمی و اجتماعی و خدمات رسانی داشته باشد و تفکربسیجی با این ویژگی ها، منحصر به یک قشر وگروه خاص هم نگردید زیرا این آموزه ها،  در متن آموزه های دینی و جامعه اسلامی وجود دارد و هر کس که به این آموزه ها پایبند است تبلور آن را در بسیج می بیند و شیفته این تفکر و حرکت می شود و به تعبیر رهبر معظم انقلاب: بسیج یعنی متن مردم، آن مردمی که می توان امید دفاع از انقلاب را در آنها داشت (4).
   و به همین جهت است که موج عظیمی از جامعه، طرفدار بسیج و تفکر بسیجی شدند و بسیج منحصر به قشری خاص نگردید بلکه منحصر به زمانی خاص هم نشد زیرا تفکر بسیجی تاریخ مصرف ندارد و در همه اعصار و زمان ها ، جامعه اسلامی نیاز به فکر بسیجی و عمل بسیج است .
   با توجه به اهمیت و ضرورت فرهنگ بسیج و حضور بسیجیان در جامعه، چند مورد از مهمترین ویژگی های بسیجی که هر شخص بسیـجی باید خود را به آن مزین کنـد  بیان می شود :

1- ولایت مداری و اطاعت از رهبری :
    رهبری در نظام اسلامی،  جایگاه مهمی را دارد زیرا هدایت جامعه به سمت صلاح و خیر وجلوگیری و مبارزه با کجروی ها  و خرافات و انحرافات بارهبری است و افراد جامعه نیز به همین جهت که او را به عنوان جلو دار و امام خود می دانند و اقتدای به رهبر را هدایت در مسیر صلاح و رستگاری می دانند از او تبعیت می کنند و بر همین اصل نیز در آیات قرآن کریم، اطاعت از رهبر را به عنوان اولی الامر واجب می داند: اطیعو الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم. (5)
   ویژگی تفکر بسیجی، ولایت مداری و حرکت در  مسیر ولایت و رهبری برای رسیدن به اهداف و آرمان های نظام اسلامی است و لذا شخص بسیـجی  در همه عرصه ها، آماده و فرمانبردار از فرامین ولایت و رهبری است و با اعتقاد و بینش عمیق، در این مسیر حرکت می کند و اطاعت از ولی امر مسلمین را بر خود لازم و واجب     می دانند و این اطاعت را جزو باور های اعتقادی خود قرار داده اند .

2-  بصیرت و دشمن شناسی :
امام علی (علیه السلام ) در کلام زیبایی می فرمایند :لا یحمل هذا العَلَم الا اهل البصر و الصبر و العلم بمواضع الحق (6)  آن کسی می تواند پرچم دار این جریان باشد که اهل بصیرت و صبر باشد و حقیقت را بشناسد و به موقع حرکت کند.
   شخصی که عنوان بسیجی را دارد و خود رادر زمره بسیجیان قرار می دهد مهمترین شاخصه او، بصیرت و علم است بصیرت و شناخت دقیق از جریان ها و پیروی راه حق ، عاملی مهم برای حرکت در مسیر حق و مانع وسد محکمی از گرفتار شدن انسان در فتنه و جریانات خلاف  عقیدتی و سیاسی اجتماعی متعدد است که گاهی حق و باطل را ممزوج می کنند و زمینه فتنه و سقوط افراد را بوجود می آورند اگر  بسیجی، بصیرت و معرفت داشته باشد و خود را به سلاح بصیرت مزین کند گرفتار گرداب فتنه نخواهد شد.
    دشمن شناسی خصوصـا در جنگ نرم ، مهمتـرین اولویـت بسیج است و لذا رهبر معظم انقلاب در سخنرانی های متعدد خود بر بصیرت اقشار جامعه خصوصا بسیجیان تاکید دارند زیرا در شرایط جنگ نرم، شناخت دشمن و ترفند های او و موضع گیری دقیق،  به بصیرت نیاز دارد.

3. تکلیف مداری و انجام وظیفه :
   خداوند متعال جریان جالب و درس آموز حضرت ابراهیم و اسماعیل را به عنوان نمونه ای از تکلیف مداری درقرآن ذکر می فرماید آنجا که ابراهیم (علیه السلام)خطاب به فرزندش اسماعیل(ع)  می فرماید: یا بُنی انّی اری فی المنام انی اذبحک(6) فرزندم در خواب به من الهام شد که شما را در راه خدا قربانی کنم، فرزند بدون تامل و درنگ وقتی که می بیند پدر به دنبال انجام وظیفه هست و انجام تکلیف و ذبح فرزند، وظیفه پدر قرار گرفته است فورا در جواب می فرمـاید : یا ابت افعل ما تومر،  پدرم به آنچـه مامـور شدی عمل کن. و با این کلام، آمادگی خود را برای قربانی اعلام می کند قربانیکردن فرزند که  امتحان و آزمایش سختی است  و مهر و محبت و عاطفه پدر و فرزندی، چیزی نیست که به آسانی بتوان از آن گذشت اما چون امتحان الهی است و ابراهیم پیامبر، مامور به انجام این رسالت شده است نه در انجام تکلیف تردید دارد و نه اسماعیل مانع از این کار می شود.
    آیات قرآن بیانگر درس ها و عبرت ها به عنوان راهنمای هدایت انسان هاست و ابراهیم و اسماعیل هم دو پیامبران الهی که الگوی جوامع دین مداری هستند می باشند ولذا بسیج و بسیجی با عمل به آیات قرآن و الگو گرفتن از انبـیاء و امامان (علیـهم السـلام) تکلیـف مداری و عمل به وظیفه را برای خود اصل می داند.
    بسیجی مامور به انجام تکلیف است و هرجا احساس کند تکلیفی بر عهده اوست حضوری فعال دارد لذا بسیج درهمه عرصه ها وصحنه های مختلف حاضروآماده به خدمت  است آنجا که بحث دفاع از کشور و جنگ تحمیلی مطرح می شود بسیج در تمام آن دوران ، نقش اصلی رابه عهده می گیرد و حضوری فعال در جنگ دارد وبا  رشادت های عجیب خود، سیستم های نظامی وامنیتی پیچیده را به تحیروتعجب وامیدارد و بعد از اتمام جنگ و دفاع نیز در عرصه سازندگی کشور حضوری نقشی فعال از خود به جا می گذارد و زمانی که بحث پیشرفت علمی کشور مطرح است و زمینه برای ارتقاء سطح علمی جامعه فراهممی شود باز بسیج افتخار آفرینی می کند لذا بسیج در عرصـه های مختلف  بر اساس تفکر تکلیف محوری و انجام وظیفه ، مشغول به خدمت    می شود و به تعبیر رهبر معظم انقلاب: بسیجی باید در وسط میدان باشد تا فضیلت های اصلی انقلاب، زنده بماند(8).  
   باید باور کرد که تنـها راه نجـات کشـور، بازگشـت  به فرهنـگ  بسـیج و حاکمیت تفکر بسیجی در همه عرصه هاست چراکه اگر در کشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین انداز شد چشم طمع دشمنان و  جهان خواران از آن دور خواهد شد و الاّ هر لحظه باید منتظر حادثه ماند  و بر همین مبناست که امام خمینی(ره) با نهایت تواضع و فروتنی می فرمایند : من دست یکایک شما پیشگامان رهایی را    می بوسم و می دانم که اگر مسئولین نظام اسلامی از شما غافل شوند به آتش دوزخ خواهند سوخت. بار ديگر تأكيد مى كنم كه غفلت از ايجاد ارتش بيست ميليونى، سقوط در دام دو ابرقدرت جهانى را به دنبال خواهد داشت.(9)
در انتهای این مقاله به صورت مختصر اهم وظایف بسیج بیان می شود :
1. حفظ ارزش های اسلامی و اهداف انقلاب و گسترش و انتقال آن به نسل های آینده
2. حضور فعال در عرصه های علمی، اجتماعی و سیاسی و مشارکت در سازندگی کشور، محرومیت زدایی وتلاش در راه فقر زدایی ، مشارکت در بومی سازی امنیت ، حضور فعال درعرصه های مرتبط با  ارتقاء سلامت جامعه
3. شرکت در مباحث اجتماعی خصوصا تلاش در جهت عمل به دو فریضه مهم امر به معروف و نهی از منکر و مقابله با تفکرات سکولاریزه کردن کشور و تهاجم فرهنگی غرب.
4. پرهیز و ممانعت از طرح مباحث اختلافی در سطح جامعه خصوصا بحث هایی که به اتحاد ملی و انسجام اسلامی آسیب وارد می کند .
و موارد متعدد دیگر که بسیج با روحیه ی جهادی و فرهنگ ایثار و شهادت می تواند در آن موارد به بهترین وجه نقش آفرینی نماید.

--------------------------------
پی نوشت :
1-سوره انفال آیه 62
2-سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی
3-صحیفه امام خمینی ج21 ص194
4-بیانات رهبر معظم انقلاب  در دیدار فرماندهان بسیج‌ (1/9/1369)
5-سوره نساء آیه 59
6-نهج البلاغه خطبه 173
7-سوره صافات آیه 102
8-بیانات مقام معظم رهبری در جمع فرماندهان بسیج(22/4/1374)
9-بیانات امام خمینی در تاریخ 1/8/13679

* کارشناس ارشد مذاهب اسلامی