کیفیت و اهمیت زیارت اربعین امام حسین (ع)

به گزارش بلاغ به نقل از خبرگزاری شبستان، حجت الاسلام والمسلمین حسین انصاریان مفسر برجسته قرآن کریم، استاد سطوح عالی حوزه و خطیب شهیر شیعه پیرامون زیارت اربعین امام حسین (ع) سخن گفتند که شرح آن پیش روی شماست.

سؤال: با تشكر از فرصتي كه در اختیار ما گذاشتید. محبت فرموده اجمالی از ارزش و پاداش زیارت امام حسین (ع) را بیان فرمایید:

پاسخ: یکی از مسائل مهمی که قریب پانزده قرن در جهان تشیع مطرح است، مسأله زیارت حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) می  باشد و زمینۀ این زیارت مبارک، توسط رسول خدا (ص) بنا شده و پس از پیامبر به طور متواتر ائمه طاهرین (علیهم السلام) بدان تأکید کرده اند؛ بنابراین مسأله زیارت امام حسین (ع) از زمان تولد مبارک ایشان، توسط پیامبر خدا توصیه شده و مباحث مربوط به پاداش زیارت به قبل از حادثه عظیم عاشورا مربوط است تا اینکه پس از واقعه عاشورا و شهادت حضرت و یاران با وفایشان این مسأله [زیارت] به طور عمیق تر و گسترده تر شکل گرفت.
مردم مؤمن نیز با توجه به روایات مربوط به زیارت حضرت، همواره حاضرند هر سختی و مشقت را با جان و دل پذیرا باشند؛ چراکه زیارت حضرت به عنوان بهترین راه تقرب به پروردگار معرفی شد؛ امام صادق (ع)می فرماید: مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ عَارِفاً بِحَقِّهِ  كَتَبَهُ  اللَّهُ  فِي أَعْلَى عِلِّيِّين؛[1]  هر کس به زیارت حسین (ع) برود در حالى که مقام و منزلت وى را بشناسد، خداوند او را در اعلى علیین بهشت جای می دهد.
البته سبک، کلمات و ترکیب برخی از روایات بیانگر ضرورت و شبهه وجوب در زیارت حضرت سیدالشهداء(ع) دارند؛ بدین معنا که انجام عمل زیارت حضرت از مستحب بودن گذشته است، کثرت و بیان این گونه روایات نشان دهنده این مطلب است که زیارت اباعبدالله (ع) در مرز لزوم و وجوب است. جایگاه زیارت سید الشهداء(ع) در نزد ائمه (علیهم السلام) به اندازه  ای مقام دارد که فرموده اند: اگر احتمال ضرر، در سفر حج بدهید به طوری که آن سفر شما را به مشقت و رنج بیاندازد، حج از شما ساقط است؛ اما در مسیر زیارت امام حسین (ع) تمام سختی ها اعم از گرسنگی، تشنگی، پیاده روی، و طی جاده های طولانی همگی از پاداش برخوردار است؛ و حتی در برخی از روایات آنانی که توانایی زیارت دارند و نمی روند مورد سرزنش ائمه طاهرین(علیهم السلام)  قرار گرفته اند؛ حنان از قول امام صادق(ع) می فرماید: «حنان می گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم، چه می فرمایید درباره زیارت قبر مطهر حضرت حسین بن علی (ع)، زیرا از بعضی راویان احادیث شما به ما خبر رسیده که زیارت قبر آن حضرت با ثواب یک حج و عمره برابر است؟ امام فرمود: تعجب نکن کسی که می گوید به همه این ثواب می رسد؛ ولی تو قبر آن حضرت را زیارت کن و به آن حضرت جفا نکن، زیرا که آن حضرت سید جوانان شهید و سرور آقای جوانان اهل بهشت و همچون یحیی بن زکریا است و آسمان و زمین بر این دو نفر گریست.[2]

سؤال: این همه سرمایه گذاری برای زیارت ابا عبدالله(ع)، از سوی پیغمبر و ائمه طاهرین (علیهم السلام) برای چه بوده است؟

پاسخ: اقدام ابا عبدالله(ع) در روز عاشورا، ضامن حفظ زحمات همه انبیاء و ائمه طاهرین بوده است، یعنی اگر حادثه کربلا اتفاق نیفتاده بود، تمام زحمات انبیا فراموش می شد، چراغ دین خاموش می شد؛ اما این زیارت از طرف زائران حتماً باید با معرفت به حضرت انجام بگیرد. «هارون بن خارجه نقل کرده است که به امام صادق (ع) عرض کردم: «روایت مى کنند که هر کس قبر امام حسین(ع) را زیارت کند، [ثواب] یک حج و یک عمره براى او محسوب مى شود، حضرت فرمود: به خدا سوگند هر کس که از روى معرفت او را زیارت کند، خداوند گناهان وى را از اول تا به آخر مى بخشد.»[3]
زیارت با معرفت یعنی این که مقام و منزلت حضرت را نزد خدا بشناسد که امام واجب الاطاعه است و اهداف والای او را در نظر داشته باشد؛ چون کربلا تمام ارزشهای عالم را در خود جمع کرده است. همه پندها، موعظه ها، نصیحت ها، راهنمایی ها را دارد و به همین دلیل تاکید به زیارت شده است، و این جایگاه زیارت را نشان می دهد؛ یعنی زائر باید به این باور برسد که می رود تا در یک کلاس بسیار مهمی که نمونه اش نیست شرکت کند و در این کلاس باید درس وفاداری، شجاعت، تقوا، دینداری، خدمت به مردم و خدمت به دین و عبادت کردن را فرابگیرد.

سؤال: چرا زیارت اربعین برای امام حسین (ع) تأکید شده است؟

پاسخ: علت تأکید، همان مسائل کلی است که برای پاداش و ثواب زیارت بیان شد؛ یعنی همان جایگاه، عامل شده که یک روزی را هم جدا قرار دهند، به نام اربعین، با توجه به روایات و آنچه که مورخان نگاشته اند، اربعین روزی بوده که اهل بیت(علیهم السلام) به کربلا برگشتند؛ شخصیت بزرگی همچون جابر بن عبدالله انصاری در اربعین به زیارت ابا عبدالله (ع) آمد؛ البته مبنا و ریشه زیارت اربعین را اهل بیت (علیهم السلام)  مطرح نموده اند، و جالب است که یکی از علائم اهل ایمان را زیارت اربعین ابا عبداللهg برشمردند؛ از حضرت امام حسن عسكرى (ع) منقول است كه فرمودند: علامت هاى مؤمن پنج چیز است نماز پنجاه ركعت و زيارت  اربعين  و انگشتر به دست راست كردن و طرف پيشانى را بر خاك نهادن و بلند خواندن بسم اللَّه الرحمن الرحيم.[4]
 آنچه از لسان این روایت پیداست، حضرت امام حسن عسكرى(ع) زیارات اربعین را به عنوان یکی از علائم ایمان برشمردند، و این نشان از مقام والا و جایگاه بلندی است که خداوند به زائر امام حسین(ع) در این روز [اربعین] بر اهل ایمان عطا می کند و شاید دلیل طرح این موضوع از جانب ائمه(علیهم السلام) برای این باشد که آنان اهداف بلند این قیام را برای همه دوران  و زمان ها نگریسته اند و می دانستند که این اربعین به تدریج گسترش می یابد؛ و همچون روزگار ما به یک راهپیمایی میلیونی که دل های عالم را تکان می دهد، و همه قدرت ها را شگفت زده می کند، مبدّل خواهد شد.
ما در اربعین ابا عبدالله(ع) بزرگترین راهپیمایی دوره تاریخ خلقت را داریم و این نام پرجاذبه ابا عبدالله(ع) است که زیارت اربعین را به این جا رسانده که شیعه ها و غیر شیعه ها از همه جای دنیا عاشقانه، مرارت های این سفر را با جان و دل می پذیرند که خود را در این روز به کربلا برسانند؛ و چه بسا که این حرکت عظیم موجب گردد که دل ها به سوی خدا جلب شود و به همین واسطه بسیاری از غیر شیعیان نیز به تشیع مشرف شوند؛ و این اربعین به نوعی خود یک معجزه است که میلیون ها انسان را مثل یک دریای خروشان در مسیر کربلا به راه می اندازد و دنیایی از نور امید را در دل شیعیان عالم فروزان می کند و این خود ضامن بقای تشیع و فرهنگ اسلام است؛ اربعین به همان میزان که موجب نور امید در دل دوستداران اسلام است، باعث رعب و وحشت دشمنان نیز می گردد؛ یعنی دشمن را در هر قدرت و جایگاهی هم که باشد می ترساند. یکی از عوامل امید به نابودی دشمنان دین تا قبل از ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، همین حرکت عظیم و دریای خروشان اربعین است.

سؤال: آیا زیارت اربعین یا مراسم اربعین برای غیر سیدالشهدا(ع) وجود دارد؟

پاسخ: این چهلمی که در بین مسلمانها مرسوم است که برای امواتشان شب چهل می گیرند یا روز چهل می گیرند هیچ مدرک شرعی و دینی ندارد، و برگزاری مراسم چهلم برای اموات، متکی به هیچ دلیل دینی نیست؛ بنابراین اگر مردم برای امواتشان اربعین نگیرند هیچ مشکل شرعی و دینی ایجاد نمی شود و هیچ عیبی ندارد.
اربعین فقط خاص حضرت ابا عبدالله الحسینg است، ائمه طاهرین (علیهم السلام) نیز در خصوص اربعین امام حسینg سفارش و توصیه نموده اند، و نسبت به غیر امام حسین(ع) توصیه ای ندارند؛ از این رو این سکه فقط به نام وجود مبارک حضرت سید الشهداء (ع) ضرب خورده و فقط اختصاص به ایشان دارد؛ و اکنون هم تبدیل به یک معجزه و جریان فرهنگی و اجتماعی شده است. در این اربعین ارزش های وجودی مردم به منصه ظهور می رسد، آتش بُخل در وجودشان خاموش می گردد، و عاشقانه هزینه می کنند و برای ابراز ارادت به آستان حضرت ابا عبدالله(ع)، برای زوار غذا آماده می کنند و برای محل اقامت و پذیرایی از آنان با جان و دل کار می کنند. اربعین علاوه بر آثار اجتماعی که دارد، روز درمان بُخل و تکبر است؛ و روز شعله ور شدن کَرم و جود و سخا است. در حقیقت فضای اربعین یک فرصتی است برای پاکسازی درون از آلودگی های اخلاقی و زمینه سازی برای ترسیم افق ظهور ارزشهای انسانی است.
مردم اگر بخواهند برای امواتشان کاری بکنند، باید مسائل حق الله و حق الناس از جمله بدهی و نماز قضای آن میت را در اولویت امور قرار بدهند؛ بنابراین چهلم گرفتن در خانه ها و  مساجد و  هتل ها، واجب نیست. در حديث آمده است که در سنت شريفه، عزاداري سه روز بود نه بيشتر؛ از این رو مردم اگر می خواهند به امواتشان خدمت کنند، باید به فکر آخرت آن میت باشند و پرونده اش را اصلاح کنند.

سؤال: آیا به مشقت انداختنن خود برای زیارت سیدالشهدا (ع) جایز است؟

پاسخ: مطلبی که شاید در ذهن مردم باشد، طرح این مسأله است که آیا کسی که خود را به مشقت و زحمت برای زیارت امام حسین (ع) می اندازد، مشمول پاداش می شود؟ آیا در روایات برای زیارتی که با سختی  و مذیقه و مشقت هایی همچون تحمل گرسنگی، تشنگی، خستگی و پیاده روی برای زیارت ابا عبدالله (ع) پاداش و ثوابی در نظر گرفته شده؟
در پاسخ به این پرسش، ابتدا چند نکته را متذکر می شوم؛ قرآن مجید و روایات به طور کلی پاسخ این پرسش را داده اند، شما آیات جهاد[5] قرآن مجید را بنگرید که پروردگار عالم می فرماید: در مسیر جهاد با دشمن گرسنگی و تشنگی و سختی است، ولی پروردگار عالم می فرماید: من در مقابل تحمل این همه مشکلات، پاداش عظیم می دهم. در روایتی پیامبر اکرم می فرماید: قَوْلِ النَّبِيِّ: أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا؛[6] برترین عمل ها سخت ترین آنها است.
از خصائص امیرمؤمنان(ع) این بوده است که اگر عبادتی می خواستند انجام بدهند و آن عبادت مراتبی داشت، حضرت سخت ترین مرتبه را انتخاب می کرد، بنابراین اگر ما خود را پیرو آن امام می دانیم، باید روش و منش آن حضرت را الگوی رفتاری خود قرار دهیم تا با شکیبایی و تحمل بر مشکلات و سختی ها فائق شویم؛ از این رو می توان به این نکته مهم رسید که آن پاداشی که در سختی ها، در مشقت ها هست در عبادت همراه با رفاه و زیارت با آسایش نیست.
یکی از زیارت های سخت همین زیارت اربعین امام حسین(ع) است که مرسوم شده است مردم پیاده از نقاط مختلف و از کشورهای دیگر در اربعین به زیارت امام حسین(ع) مشرف می شوند؛ و این خیلی کار پرمشقتی است که همراه با خستگی و درد بدن و بی خوابی و اضطراب و ناامنی جاده ها است، در عین حال چند میلیون نفر پیاده حرکت می کنند. به طور یقین با استناد به روایات معتبر این عمل جدای از ثواب روز اربعین امام حسینg مشمول پاداش است. «على بن ميمون صائغ، از حضرت امام صادق (ع) نقل كرده كه آن حضرت فرمودند: اى على! قبر حسين (ع) را زيارت كن و ترك نكن. عرض كردم: ثواب كسى كه آن حضرت را زيارت كند چيست؟ حضرت فرمودند: كسى كه پياده زيارت كند آن حضرت را، خداوند به هر قدمى كه برمى  دارد، يك حسنه برايش نوشته، و يك گناه از او محو مى کنند، و يك درجه مرتبه اش را بالا مى  برد. و وقتى به زيارت رفت، حق تعالى دو فرشته را موكّل او مى  کند كه آنچه خير از دهان او خارج می شود را نوشته و آنچه شر و بد مى  باشد را ننويسند.,و وقتى برگشت با او وداع كرده و به وى مى  گويند: اى ولىّ خدا! گناهانت آمرزيده شد. و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل بيت رسولش مى باشی، به خدا سوگند! هرگر تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو را نخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد نمود.[7]
وقتی که پیاده روی زیارت ابا عبدالله (ع)  اینقدر اجر دارد، و زائر برای هر قدمی که برمی دارد، يك حسنه برايش نوشته، و يك گناه از او محو مى کنند، و يك درجه مرتبه اش را بالا مى  برد، این خود مجوز پیاده روی است.

سؤال: چه توصیه ای برای زائران اربعین حضرت سیدالشهدا (ع) دارید؟

پاسخ: اول این که لازم است این نکته را متذکر شوم که مردم ایران، و مردم مؤمنی که در هر کجای عالم زمین زندگی می کنند، باید این پیاده روی و زیارت ابا عبدالله(ع) به ویژه در اربعین را بر خودشان لازم بدانند، و آن را فرهنگ کنند. آن دسته از مردم که بنا بر مشکلاتی که دارند، قادر به پیاده رفتن به کربلا نیستند، سواره بروند و اگر هم توفیق زیارت نداشتید کمک بدهید، خدمت بکنید و هر کس به اندازه توان و وسعی که دارد به این کار خیر و عمل نیک کمک کند تا در نهایت به یک فرهنگ عمومی مبدّل گردد، لازم نیست بروید عراق چادر و خیمه بزنید، در همین شهرهای ایران چادر بزنید، و برای زائران حرم امام حسین (ع) صبحانه و نهار و شام آماده کنید. محل استراحت و اقامت فراهم نمایید و این زوار را تا مرز بدرقه کنید. هر نوع هزینه برای ابا عبدالله(ع) بشود، پاداش آن نزد خدا محفوظ است. اگر بخواهیم قرآنی محاسبه کنیم قرآن می گوید: مَن جَاءَ بِالحَسَنَةِ فَلَهُ عَشر أَمْثَالِهَا؛[8] هر كس كار نيك بياورد، پاداشش ده برابر آن است.
در آیه 261 سوره مبارکه بقره نیز خداوند در خصوص پاداش کسانی که انفاق می کنند، می فرماید: مَّثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فىِ کُل سُنبُلَةٍ مِّاْئَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَن يَشَاءُ وَ اللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيم؛ مَثَل آنان كه اموالشان را در راه خدا انفاق مى كنند، مانند دانه اى است كه هفت خوشه بروياند، در هر خوشه صد دانه باشد؛ و خدا براى هر كه بخواهد چند برابر مى كند و خدا بسيار عطا كننده و داناست . طبق روایات هزینه برای زیارت امام حسین(ع) ده هزار برابر پاداش دارد. خداوند برای هر درهم بخشش زائر حسین (ع) در راه خدا، ده هزار درهم پاداش می دهد، و فراتر از همه این پاداش های مادی، خشنودی خدا و دعای خیر پیامبر، علی و امامان معصوم (علیهم السلام) است که بدرقه راه اوست.[9]
بر ما لازم است در این دنیای پر غوغا و هیاهو که همه قلدران عالم، مثل بنی امیه، تیرهایشان را به طرف شیعه نشانه رفته اند، حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) را با هزینه کردن مال مان، بدن مان، زیارت رفتن و کمک به اهداف اربعین، همراهی کنیم و جواب «هل من ناصر ینصرنی؟[10] حضرت را با این کارهایمان بدهیم. این قبیل کارهای شما عظیم و چشم گیر و ضامن بقای تشیع است. و بیانگر استقامت شما در برابر تمام زورگویان عالم است و به یقین کسانی که با پای پیاده این راه را می پیمایند نیز اگر در حادثه عاشورا صدای هل من ناصر حضرت را می شنیدند، از یاران صدیق حضرت بودند.
مطلب مهم دیگر اینکه: الان که رسانه های عمومی در جهان فراوان شده و همه از  ابزار ارتباطی و ماهواراه ای بهره مندند و از طرفی رسانه های بیگانه این حرکت عظیم را پوشش نمی دهند، به نظر می رسد که باید به زائران حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) و مخصوصا زائران ایام اربعین و آنهایی که پیاده به زیارت وجود مقدس او و یاران باکرامت و اهل بیت با عظمتش مشرف می شوند، گفته شود که زائران بزرگوار و ای کسانی که پیاده به زیارت اباعبدالله (ع) مشرف می شوید! شما در این زیارتتان و پیاده روی تان باید یک کار زینب گونه انجام دهید، همان گونه که زینب کبری (س)؛ بعد از حادثه کربلا، از کربلا تا کوفه، و از کوفه تا شام، و از شام تا مسیر برگشت به کربلا و نیز در اربعین و برگشت به مدینه، وقایع کربلا را برای مردم و اهل شام و مدینه بیان کرد، و دیگر اهل بیت هم به تأسی از زینب کبری (س) این کار را انجام دادند، و همین باعث شد که واقعه کربلا بیشتر جلوه کند، شما نیز به تأسی از حضرت زینب (س) که با گفتار خود، مردم آن زمان را از خوابِ غفلت بیدار کرد، مردم جهان را با ابزارهای امروزی که در اختیار دارید، بیدار کنید، و وقایع را به صورت فیلم  تصویر ثبت کنید، کرامات را بنویسید و معجزاتی که اتفاق می افتد، بیمارانی که شفا می گیرند فیلمبرداری کنید، با پیرمردها و پیرزن هایی که با قد خمیده می آیند مصاحبه کنید و علت آمدنشان را در این سن کهنسالی و تحمل مشقت بپرسید، خدماتی که به زوار داده می شود ثبت کنید و به سایت ها داخلی و خارجی منتقل کنید، تا با این کار فرهنگی جلوی تبلیغات دروغین و پوشالی دشمن گرفته شود و وسوسه ها و سفسطه های آنها بر بعضی افکار، اثر نامطلوب نگذارد. این از بهترین خدمت ها به حادثه کربلا و به مردم جهان و به مردم مشتاق است؛ بنابراین زحمت این کار نیک را به دوش بکشید و این سختی را تحمل کنید و وقایع را عکسبرداری و فیلمبرداری نمایید و همچون ائمه که برای احیای حادثه بزرگ عاشورا جلسه ذکر مصیبت در خانه هایشان برگزار می کردند، شما نیز ادامه دهنده همان روش و منش باشید تا از عنایات آنان بهره مند گردید، چرا که این کار موجب احیای زحمات انبیاء و ائمه (علیهم السلام) در طول تاریخ است.
----------------------------------------------------------

پی نوشت
[1]. كامل الزيارات:147.
[2]. بحار الأنوار:  45/ 212؛ «عن حنان قال قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) مَا تَقُولُ فِي زِيَارَةِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ (ع) فَإِنَّهُ  بَلَغَنَا عَنْ  بَعْضِهِمْ أَنَّهَا تَعْدِلُ حَجَّةً وَ عُمْرَةً قَالَ لَا تَعْجَبْ  مَا أَصَابَ مَنْ يَقُولُ هَذَا كُلُّهُ  وَ لَكِنْ زُرْهُ وَ لَا تَجْفُهُ فَإِنَّهُ سَيِّدُ شَبَابِ الشُّهَدَاءِ وَ سَيِّدُ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ شَبِيهُ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا وَ عَلَيْهِمَا بَكَتِ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ»
[3]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال: 85؛ عَنْ هَارُونَ بْنِ خَارِجَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) إِنَّهُمْ يَرَوْنَ أَنَّ مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ (ع) كَانَتْ لَهُ حِجَّةٌ وَ عُمْرَةٌ قَالَ مَنْ  زَارَ وَ اللَّهِ  عَارِفاً بِحَقِّهِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ».
[4]. لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقيه: 4 / 54؛ روضه الواعظین: 320.
[5]. مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَ مَنْ حَوْلهَُم مِّنَ الْأَعْرَابِ أَن يَتَخَلَّفُواْ عَن رَّسُولِ اللَّهِ وَ لَا يَرْغَبُواْ بِأَنفُسِهِمْ عَن نَّفْسِهِ ذَالِكَ بِأَنَّهُمْ لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَ لَا نَصَبٌ وَ لَا مخْمَصَةٌ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ وَ لَا يَطَُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَ لَا يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَّيْلاً إِلَّا كُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَلِحٌ إِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِين؛ توبه (9): 120 «شايسته نيست كه اهل مدينه و باديه نشينانى كه پيرامون آنانند، از رسول خدا تخلف كنند؛ و آنان را نسزد كه به سبب پرداختن به خويش از حفظ جان او [در شدايد و سختى ها] دريغ ورزند؛ زيرا هيچ تشنگى و رنج و گرسنگى در راه خدا به آنان نمى رسد، و در هيچ مكانى كه كافران را به خشم مى آورد، قدم نمى گذارند، و از هيچ دشمنى انتقام نمى گيرند [و با نبرد با او به كام دل نمى رسند] مگر آنكه به پاداش هر يك از آنان عمل شايسته اى در پرونده آنان ثبت مى شود؛ چرا كه خدا پاداش نيكوكاران را تباه نمى كند.»
[6]. بحار الانوار: 67/ 191؛ مفتاح الفلاح في عمل اليوم و الليلة من الواجبات و المستحبات: 45.
[7]. بحار الانوار: 98/ 24، حدیث 24؛ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَيْمُونٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِg، قَالَ: يَا عَلِيُّ! زُرِ الْحُسَيْنَ وَ لَا تَدَعْهُ. قَالَ: قُلْتُ مَا لِمَنْ أَتَاهُ مِنَ الثَّوَابِ؟ قَالَ: مَنْ أَتَاهُ مَاشِياً كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَيِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً. فَإِذَا أَتَاهُ، وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَكَيْنِ يَكْتُبَانِ مَا خَرَجَ مِنْ فِيهِ مِنْ خَيْرٍ وَ لَا يَكْتُبَانِ مَا يَخْرُجُ مِنْ فِيهِ مِنْ شَرٍّ وَ لَا غَيْرَ ذَلِكَ. فَإِذَا انْصَرَفَ وَدَّعُوهُ وَ قَالُوا: يَا وَلِيَّ اللَّهِ مَغْفُوراً لَكَ أَنْتَ مِنْ حِزْبِ اللَّهِ وَ حِزْبِ رَسُولِهِ وَ حِزْبِ أَهْلِ بَيْتِ رَسُولِه، وَ اللَّهِ لَا تَرَى النَّارَ بِعَيْنِكَ أَبَداً وَ لَا تَرَاكَ وَ لَا تَطْعَمُكَ أَبَداً».
[8]. انعام (6): 160
[9] . بحارالانوار، ج101: 147.
[10] . آیا یاری رسانی هست که مرا یاری دهد؟