شبهات آیه تبلیغ - 2

2. در تفاسیری از جمله مقاتل بن سلیمان[17] و جامع البیان[18] و معالم التنزیل بغوی[19] و تفسیر اسألة القرآن المجید و اجوبتها محمد بن ابی بکر رازی آیه ی تبلیغ را در مورد مکر یهود تفسیر کرده اند. همچنین فخر رازی هم در احتمالات دهگانه خود در تفسیر آیه، این احتمال را هم بیان کرده است و تنها دلیل آن را نیز سیاق یا تناسب آیات قبل و بعد دانسته که جملگی درباره ی یهودیان است.
جواب: اولا: ( طبق آنچه نقل شده)[20]سوره مائده آخرین سوره ای است که بر پیامبر (صلی الله وآله و سلم) و در حجة الوداع نازل شده است و در آن موقع یهود شرکتی نداشته اند تا پیامبر از آن ها خوف داشته باشد و احتیاج به محافظت و نگهبانی داشته باشد.
ثانیاً: قرآن بر ترتیب نزول آن نبوده تا بتوان به سیاق آیات آن بر ظهور یک معنا تمسک کرد.
ثالثاً: ممکن است وجود این آیه در بین آیات یهود اشاره به این نکته باشد که منافقانی که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از آنان خوف ( تخریب اسلام) را داشت به منزله ی یهود و از سنخ آنها در کفر و ضلالتند.[21]
رابعاً: سیاق بر فرض ظهور دادن، قرینه مقامی است و در برابر نص روایاتی که مطرح شده ( و این آیه را در مورد جریان غدیرخم و ولایت علی ابن ابی طالب ( علیه السلام) می داند) دیگر  ظهوری نخواهد داشت که به روایات مطرح شده اشاره کردیم و به عنوان نمونه یک روایت مورد قبول اهل سنت را می آوریم:
حبری از حسن بن حسین از حبان از کلبی از ابی صالح از ابن عباس در تفسیر آیه ( یا ایها الرسول بلغ ...) نقل کرده که آیه در شأن علی ( علیه السلام) نازل شده است. و به رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم) امر شد تا آن چه درباره ی اوست ابلاغ کند. پس دست علی ( علیه السلام) را گرفت و فرمود: « من کنت مولاه فعلی مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه.»[22]
« هر کس من مولای اویم این علی مولای اوست. بار خدایا دوست بدار هر کس را که ولایت او را پذیرفته و دشمن بدار هر کس را که با او دشمنی کرده است.»[23]
وسعت دهندگان در نقل وجوه دیگری را برای نزول آیه تبلیغ ذکر کرده اند و ظاهراً اولین کسی که وجوه را نقل کرد طبری در کتاب تفسیر [24]خود می باشد. پس دیگران از وی پیروی کرده اند و فخر رازی آنها را به نه وجه رسانده است که ولایت علی (علیه السلام) را وجه دهم آن شمرده است.[25]
باید دانست که وجوهی را که فخر رازی[26]بر شمرده همگی مرسله و بی سند بوده و گویندگانش معلوم نیستند، از این رو در تفسیر نظام الدین نیشابوری[27]این وجوه به « قیل» [ یعنی « گفته شده»] که بیانگر نامعلوم بودن گوینده آنها ست، نسبت داده شده و روایت نص در ولایت علی ( علیه السلام) را وجه نخست قرار داده است و سند آن را به ابن عباس، براء بن عازب، ابو سعید خدری و محمد بن علی ( علیهما السلام) رسانده است. پس این وجوه قابل اعتماد نیست و صلاحیت رویارویی با احادیث معتبر را ندارد.[28]
نتیجه:
موضوع آیه ی تبلیغ ( 67سوره مائده) خلافت و ولایت امام علی بن ابیطالب(علیه السلام) در روز غدیرخم می باشد. که این مطلب نزد شیعیان اجماعی است و احادیث و روایات و گفتار صحابه و روات و نظریات مفسرین و دانشمندان همگی دلالت بر این امر دارد:
در بین علمای اهل سنت هم بسیاری به این موضوع تصریح کرده اند که محدث بحرانی در کتاب غایه المرام [29] تنها نه حدیث از منابع اهل سنت را نقل می کند که اشاره به ولایت علی(علیه السلام) و روز غدیرخم در ذیل این آیه شریفه دارند و همچنین علامه ی بزرگوار امینی (ره) در کتاب گران سنگ الغدیر[30] سی حدیث از احادیث اهل سنت را بر شمرده است که آیه را در مورد ولایت علی بن ابی طالب و واقعه غدیر خم می دانند پس روایاتی که در این زمینه رسیده و وارد شده است متواتر می باشد.[31]
همچنین در مورد داستان غدیرخم روایات بقدری زیاد وارد شده که حتی ابن تیمیه[32]متعصب هم نقل کرده که احمد بن حنبل[33] در مسند خود و ترمذی[34] در سنن خود این احادیث را صحیح دانسته اند.
لازم به ذکر است که مرحوم علامه عسگری در کتاب ولایت علی (علیه السلام) در قرآن و سنت[35]داستان غدیرخم را بنا بر روایات معتبر اهل سنت( از مسند احمد بن حنبل و سنن ابن ماجه[36] و ... ) نقل کرده است که علاقه مندان برای مطالعه ی بیشتر می توانند به این کتاب شریف مراجعه کنند.

پی نوشت:
[17]. مقاتل بن سلیمان، ج 1، صص 491 و 492.
[18]. جامع البیان، ج4، ص 74.
[19]. معالم التنزیل، ج2، ص 51.
[20] . المنار، ج 6، ص 116 و ...
[21]. غدیر شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، ص 174.
[22]. تفسیر حبری، ص 262.
[23]. به نقل از کتاب غدیر شناسی و پاسخ به شبهات، ص 165.
[24]. جامع البیان، ج 6، ص 307.
[25] .تفسیر کبیر، ج 12، ص 49.
[26].همان.
[27] .غرائب القرآن، ج 6، ص 194.
[28] .گزیده ای جامع از الغدیر، ص 67.
[29]. غایه المرام و حجه الحضام، ج 5، ص 320 الی 327.
[30] .الغدیر، ج 1، ص 214 الی 223.
[31] .هر گاه روایات وارده در مسأله ای بقدری باشد که انسان یقین به مضمون آن پیدا کند به چنین روایاتی، روایات « متواتر» می گویند و نیازی به بررسی سند چنین روایاتی نیست.
[32] .و نقل عن احمد بن حنبل أنه حسنه کما حسنه الترمذی ـ منهاج السنه، ج 4، ص 86.
[33] .ج اول صفحات 84ـ 88ـ 118ـ 119ـ 152ـ 331ـ 370 و ... ( مسند احمد بن حنبل).
[34] .به نقل از نفحات الازهار فی خلاصه عبقات الانوار، ج 6، ص 395.
[35] . ولایت علی (ع) در قرآن و سنت، ص 63.
[36] .سنن ابن ماجه ، ج اول، باب فضائل علی (ع).