چگونگی ایجاد خلاقیت و نوآوری در تبلیغات دینی

مقدمه:

آخرین روزهای سال نوآوری و شکوفایی را در حالی پشت سر می‌گذاریم که در سال 1387 کشورمان شاهد روزهای موفقی در عرصه‌های علمی، سیاسی و اقتصادی بود. موفقیت در عرصه‌ی فرهنگی را نمی‌توان با قوت بیان داشت چراکه دارای مسائل خاص خود است. به خصوص که این روزها فرهنگ سخت درگیر سیاست یا بهتر بگویم سیاسی‌کاری شده است. به هر روی برای مبارزه‌ی موفق در آوردگاه اندیشه‌ها و عقاید گوناگون باید به فکر راه‌های تازه و جذاب بود و این میسر نمی‌شود مگر با تفکری خلاق، نوآور و شکوفا.

آیا تاكنون به راه‌های ایجاد خلاقیت در تبلیغ فكر كرده‌اید؟ در روزگار ما به قول آلوین تافلر؛ دیگر قدرت از لوله‌ی تفنگ خارج نمی‌شود و ماهیت قدرت، تغییر یافته است. اندیشه‌های دینی متفاوت هر روز، راه‌های تازه‌ای را برای جلب مخاطبان، در پیش می‌گیرند. انسان خسته‌ی مدرن به دنبال راه‌های تازه‌ای برای شکستن قفس تنگ و نفس‌گیر زندگی ماشینی است. این در حالی است که علم‌گرایی، تجربه‌گرایی، اخلاق‌گرایی صرف و چندخدایی نیز نتوانست پاسخگوی نیازهای متنوع او باشد. از همین رو عرفان‌های کاذب و اندیشه‌های تخدیری در قالب جنبش‌های نوپدید دینی در قرن 21 رشد و گسترش فزاینده‌ای یافت. در این گیر و دار، کار ادیان ابراهیمی سخت‌تر شد. رهبران دینی ابراهیمی هر روز با جنبش‌هایی روبرو هستند که مومنان به این ادیان را با شبهه‌های جدیدی روبرو می‌سازد. از دیگر سو، مبلغان دینی با دشواری‌های خاصی روبرو شده‌اند که تنها با خلاقیت و نوآوری در شیوه‌های تبلیغی می‌توانند جدال فکری موفقی را در نگهداشت و جذب مخاطبان خود داشته باشند.

بدون شك، هر سازمان، متشکل از عوامل انسانی، فرهنگی، ساختاری، فنی، تكنولوژیکی و سایر عناصر محیطی است كه به صورت مشترك برای تحقق هدف‌های از پیش تعیین شده در تعامل هستند. رشد سازمان و تداوم آن، ارتباط نزدیكی با نیازها و خواسته‌های انسانی و چگونگی برآورده شدن آنها دارد. یكی از وظایف مدیران سازمان‌ها آن است كه نیروهای انسانی تحت امر خود را توانا سازند به گونه‌ای كه بتوانند تصمیم بگیرند، راه‌حل‌های تازه برای مسایل پیدا كنند، خلاقیت داشته باشند و در مقابل كار مسئول باشند.

پیشرفت‌های روزافزون جوامع امروزی مرزهای سازمان‌ها را برداشته، به گونه‌ای كه دیگر نوآوری‌ها و خلاقیت‌ها از بالا به پایین دیكته نمی‌شوند بلكه با طراحی ساختارهای نوین بر پایه همكاری و اشتراك، مشاركت به عنوان رایج‌ترین موضوع و لازمه كار با گروه‌های انسانی مطرح گردیده است.

با ورود به عرصه مدیریت نوین، این واقعیت نمود می‌كند كه تكنولوژی، همه چیز را تحت تأثیر خود قرار داده است. نظام تبلیغات دینی نیز از این امر مستثنی نیست. بدون شک تبلیغات دینی نیازمند تغییرات اساسی و بنیادینی است كه باید با برنامه‌ریزی، شناخت، آگاهی و خلاقیت همراه باشد. نیروی انسانی به عنوان محور تحول و عنصر اساسی هر سازمان كه خود متأثر از اطلاعات و ارتباطات است عمل می‌كند، برای ارتقاء بهره‌وری و تأثیرگذاری مثبت، سخت نیازمند اندیشه‌های توانمند، مشاركت و ایجاد انگیزه‌ برای مشاركت است. به دیگر سخن این سه عامل تغییرات قابل ملاحظه‌ای را در بدنه هر سازمان ایجاد می‌كند.

با این مقدمه می‌خواهیم بدانیم چگونه‌ می‌توانیم تبلیغ دینی نوآورانه و خلاقانه داشته باشیم؟ مبلغان دینی دنیای آینده‌ی دیجیتال، باید بتوانند پیوندی هم‌گون و مناسب میان ارزش‌های اخلاقی و انسانی و تكنولوژی دیجیتال ایجاد كنند.

خلاقیت چیست؟

خلاقیت «به‌كارگیری توانایی‌های ذهنی برای انجام یك كار» یا «تحلیل مفهوم جدید» است. خلاقیت از مسایل كوچك برای انجام یك كار خاص شروع می‌شود و قبل از این‌كه از نبوغ، حكایت كند حاصل انجام كار است. بنابراین برای به‌كارگیری فنون پرورش خلاقیت، باید ابتدا از «بارش افكار» به عنوان بهترین ابزار استفاده كرد. در این خصوص باید توجه داشت نباید هیچ انتقادی از نظرات ارائه شده در جلسه‌ای كه عنوان «طوفان مغزی» دارد صورت پذیرد، برای دست‌یابی به حداكثر ایده‌ها باید حتی نظرات تكراری یادداشت شود و اجازه‌ی اظهار عقیده به مخاطبان داده شود تا در وهله‌ی اول چگونگی تفكر خلاق را تمرین كنند، آن‌گاه آرام آرام ذهنشان پالایش شده و در مسیر خلاقیت قرار می‌گیرند.

در مراكز تبلیغات دینی با فرهنگ خلاقیت‌پذیری، باید ارتباط مدیران برنامه‌ریز با مبلغان و مخاطبان، دوطرفه و متقابل باشد. از ایده‌های نو، قابل قبول و از فرهنگ پرسش حمایت شود، در این مراكز از توان‌مندی‌های تمام عناصر، حتی مخاطبان استفاده شده و افراد به صورت خودانگیخته تلاش كنند تا در نهایت تفكر خلاق و ارائه‌ی پیشنهاد در عمق ذهن آنان درونی (Internalized) شود. به دیگر سخن با اخذ مشورت و نظر از مبلغان و مخاطبان، چگونگی مشاركت خلاق و یافتن راه‌حل‌های نوآورانه را باید با آن‌ها تمرین كرد.

آن‌چه كه در راستای فرصت و استفاده از نظرات و پیشنهادهای سایرین و ایجاد جو مناسب در محیط كار برای بروز خلاقیت‌ها و شكوفایی استعدادها مفید واقع می‌شود برقراری سیستمی جهت پذیرش و بررسی پیشنهادها است به گونه‌ای كه به عنوان باور و ارزش در حفظ و بالا بردن حرمت و ارزش وجودی نیروی انسانی در فرهنگ سازمانی و اعماق اندیشه و تفكر افراد نهادینه شود البته نباید انتظار داشت، همگان در این امر، مشاركت داشته باشند چون برخی از افراد به دلیل كار در سیستم‌های سنتی، در مقابل تغییرات واكنش نشان داده و دوست می‌دارند بیشتر فرمان‌بر باشند و كمتر مسؤولیت بپذیرند. بنابراین بایستی برای تأمین مشاركت آن دسته از افرادی كه كمتر مشتاق و مایل به مشاركت هستند زمینه‌ی لازم برای فضایی آزاد و سالم جهت طرح، نقد اندیشه و وسعت دادن به دامنه‌ی آگاهی‌ها و توانایی‌های افراد در جهت بالا بردن كیفیت خدمات و ایجاد فضای شوق‌انگیز مسؤولیت‌پذیری در راستای آشكار كردن توانمندی‌های آنان و ابداع روش‌های تازه و ابتكاری برای بالا بردن قدرت یادگیری و پرورش استعدادهای نهفته، فراهم آورده شود.

چگونگی تبلیغات دینی خلاق:

هر فعالیتی به سازماندهی و سیاست‌های خاص نیازمند است. نظام تبلیغات دینی یك «كار ویژه» محسوب می‌شود و نگاه به تبلیغات دینی برای دستیابی به اثربخشی، كارآمدی و باروری بالا باید با آگاهی از میزان خلاقیت و تقویت آن به دنبال تعالی تبلیغات دینی از حالت سنتی به مدرن (به معنای روزآمد) با عملكرد عالی صورت گیرد به گونه‌ای كه در آن بهبود مستمر خلاقیت توسط همگان، عملیاتی شده و به عنوان یك فرهنگ در بین مبلغان در آید. آن‌چه كه در سیستم تبلیغات دینی بایستی در نظر گرفته شود نوآوری در شیوه‌های تبلیغی به معنای فراهم ساختن شرایط آن است با این زیربنا كه به بهبود و تغییر به عنوان یك برنامه‌ی درازمدت مستمر بهره‌وری، منجر شود.

تأكید عمده‌ی کارشناسان در نظام‌های آموزشی بر پرورش خلاقیت مبلغان متمرکز است و معیار اساسی موفقیت این نظام‌ها نیز در این است كه تا چه اندازه از راه‌های خلاقانه در تبلیغ، نگهداشت و جذب مخاطبان بهره می‌برد. به تعبیری دیگر، مبلغ خوب كسی است كه نیاز مخاطب خود را شناخته و پاسخ صریح و متناسب با نیاز او ارائه کند و راه‌های خلاقیت را بیآموزد. خلاقیت و نوآوری امری است كه وجود آن دائماً در هر سازمانی احساس می‌شود. در واقع، وجود مبلغات دینی تعلیم‌دیده، توانا، باانگیزه و هم‌چنین ابزار تخصصی مجهز، لازمه‌ی پیشرفت، نوآوری و خلاقیت است.

نظام تبلیغات دینی خلاق:

در یك نظام تبلیغی دینی خلاق معمولاً افراد دارای ذهن تحلیل‌گر، كنجكاو، مستقل و متفكر هستند و به فعالیت‌های علمی و فكری علاقه‌مندند. چنین افرادی شدیداً به استقلال عمل و تحول در محیط كار و احترام نیازمندند.

فعالیت افراد خلاق، مستلزم كار مشترك است. در این زمینه، داشتن مهارت‌های ارتباطی، امری بسیار ضروری است. البته باید توجه داشت افرادی كه برای كارهای خاص انتخاب می‌شوند توانایی انجام آن را داشته باشند چه در غیر این صورت احساس ناتوانی باعث نارضایتی و كسالت آنان می‌شود. هم‌چنین در تشكیل تیم‌های خلاق باید افراد را در پیدا كردن هم‌تیمان جدیدی كه ارتباط مناسبی با آنان دارند آزاد گذاشت چون در این صورت آنان نسبت به موقعیت، احساس مسؤولیت و پای‌بندی زیادتری خواهند داشت.

آن‌چه در همبستگی و تداوم این تیم‌ها مهم است، اعتماد متقابل و همكاری صمیمانه بین اعضا و مدیریت، هم‌چنین هماهنگی بین خواسته‌ها و هدف‌هاست.

موانع خلاقیت مبلغان دینی:

برای پرورش خلاقیت باید موانع خلاقیت را شناخت و آن‌ها را از سر راه برداشت به همین دلیل مدیران تبلیغات دینی باید بدانند چه موانعی بر سر راه خلاقیت وجود دارد زیرا گام اول در برطرف كردن موانع خلاقیت، شناسایی نقاط ضعف خود و موانع درونی و بیرونی خلاقیت‌ها است. در زیر به عمده‌ترین موانع اشارت می‌رود:

1ـ ارزیابی منفی از خود:

اولین مانع خلاقیت، ارزیابی منفی از خود است. وقتی یك مبلغ دینی احساس كند استعداد ندارد همین تصویر ذهنی منفی او باعث می‌شود قدرت خلاقیت او هم كاهش یابد. تصویری كه فرد از خود دارد در احساسات، عواطف و رفتار او تأثیر می‌گذارد. تأثیر ذهنی منفی، او را نسبت به خود ناامید می‌كند. بنابراین بهتر است با ایجاد اعتماد به نفس این مانع را از بین برده و ارزیابی مثبتی از خود داشته باشیم زیرا انسانی كه خود را مثبت ارزیابی كند فضای مثبت انرژی‌های روانی اطراف او موجب افزایش انگیزش و فعالیت‌های خلاق در او می‌شود.

2ـ ترس از آینده:

یكی دیگر از موانع خلاقیت مبلغان دینی، ترس از آینده است. وقتی فرد از آینده می‌ترسد قدرت پیش‌بینی آینده را ندارد و نمی‌تواند شاد، امیدوار و خلاق به آینده بیاندیشد و برخورد خوبی با موقعیت‌های خلاق داشته باشد. در حالی‌كه اگر به جای ترس از آینده به آن فكر كرده و بتواند از مهارت‌های خود برای كنترل آن استفاده كند نه تنها نگران از دست دادن انرژی‌ها نخواهد بود بلكه برخوردی راحت با آینده و حال خواهد داشت.

3ـ عدم لذت از یادگیری:

وقتی فرد از یادگیری لذت نبرد، یادگیری عمیق و پایدار را تجربه نمی‌كند و اگر بخواهد این دانش را به كار بندد، تجزیه، تحلیل و تركیب كه عالی‌ترین سطح خلاقیت در یادگیری است تبدیل كند، مشكلات قابل توجهی خواهد داشت. در یادگیری غیر لذت‌بخش، رفتارهایی مانند كنجكاوی، پرسشگری، تفكر نقّاد، تفكر خلاق و جستجوی ذهنی، كم می‌شود پس باید با دقت، حوصله، تمركز حواس، مهارت خوب گوش دادن، خوب نگاه كردن، صحبت كردن، استفاده از روش‌های نمایشی در تبلیغ، میزان لذت کار تبلیغی را افزایش داد تا زمینه‌های خلاقیت در تبلیغ، فراهم شود.

4ـ عدم برنامه‌ریزی:

نبود برنامه‌ریزی باعث می‌شود ساعت‌های ارزشمند زندگی بدون كاربرد مثبت و مؤثر از دست برود. همین امر می‌تواند كل برنامه‌ها و فعالیت‌های هوشی و ذهنی فرد را مختل كند. مبلغان دینی، همیشه از مخاطبان خود می‌خواهند برنامه داشته باشند، ولی اگر خودشان برنامه‌ای نداشته باشند نمی‌توانند به اهداف مورد نظر نظام تبلیغی، جامعه و مخاطبان مرتبط با خود برسند. اگر در کار تبلیغی، برنامه‌ریزی مناسب وجود نداشته باشد می‌توان وضعیتی را تصور کرد که یک مربی ورزشی دائما با فرامین خود شاگردان خود را به ورزش و تمرینات سخت وامی‌دارد اما خود ورزش نمی‌کند، فقط ایستاده است و فرمان می‌دهد. شاگردان او هر روز قوی‌تر و تنومندتر می‌شوند و مربی هر روز چاق‌تر و ...

5ـ عدم استفاده از هر دو نیم‌كره‌ی مغز:

برای خلاقیت به استفاده‌ی هم‌زمان از دو نیم‌كره‌ی مغز نیاز است. افرادی كه بیشتر از یك نیم‌كره‌ی مغز استفاده می‌كنند مانع پرورش مناسب استعداد خلاق خود در دو نیم‌كره‌ی مغز هستند. به همین دلیل بهتر است فعالیت دو نیم‌كره‌ی مغز تقویت شود.

یادگیری از طریق دو نیم‌كره‌ی مغز لذت‌بخش‌تر است. گرچه عملكرد نیم‌كره‌ی چپ بر اساس الگوهای نظم‌دهی از هوش منطقی ریاضی استفاده می‌كند ولی با نظم دادن به فرآیند سخن‌گویی، هوش «لفظی ـ زبانی» را هدایت می‌كند. نیم‌كره‌ی راست با درك تناسب و فضا، از هوش «تجسمی ـ فضایی» استفاده می‌كند یا در ارتباطات و معنی‌یابی به هوش درون‌فردی و برون‌فردی كمك می‌كند و با هماهنگی و تعادل‌بخشی به تحریكات بدن، باعث توسعه‌ی هوش «بدن ـ حركتی» می‌شود و در كنترل احساسات به هوش «درون‌فردی» یاری می‌رسانند. به همین علت لازم است افراد، كاركردهای دو نیم‌كره‌ی مغز را خوب شناخته و با مطالعه و بررسی شیوه‌های تبلیغی مبلغان موفق، استدلال، هماهنگی و نظم؛ خلاقیت خود را افزایش دهند.

6ـ مقایسه نامناسب خود با دیگران:

یكی دیگر از موانع خلاقیت، مقایسه خود با دیگران است در حالی كه این مقایسه نه تنها انرژی‌های روانی را هدر می‌دهد، بلكه سطح انگیزش و تلاش فرد را كاهش می‌دهد. برای رفع این مانع می‌‌توان سعی كرد «خود را با خود مقایسه كرد» تا بیشتر از اینكه فكر فرد، مشغول دیگران باشد به خویشتن خویش فكر كند و باعث رشد شكوفایی استعداد و خلاقیت خود شود. انسان، وقتی یاد می‌گیرد از مقایسه‌ی خود با خویشتن لذت ببرد احساس منفی، حقارت، حسادت، نفرت و رقابت نادرست در وجودش شكل نمی‌گیرد در این صورت به رشد تعالی می‌رسد.

7ـ دشوار پنداشتن خلاقیت:

بسیاری از مبلغان دینی، خلاقیت در شیوه‌های کاری خود را خیلی دشوار می‌پندارند و تصور می‌كنند نمی‌توانند فردی خلاق، مبتكر و آفریننده باشند. ولی در بررسی نتایج عملكرد آنها تغییرات زیادی در سازماندهی ذهنی و ادراكی نسبت به این موضوع ایجاد شده است. تا زمانی كه یك مبلغ دینی، یادگیری خلاقیت و رفتار خلاق را بسیار دشوار و دست نیافتنی می‌پندارد، برای به دست آوردن آن تلاش نمی‌كند در حالی كه وقتی درك كند او نیز مانند همه انسان‌‌های دنیا استعداد خلاقیت دارد، راحت‌تر به خلاقیت می‌پردازد.

8ـ عدم اعتماد به نفس:

مبلغی كه نسبت به خویش، كار علمی، بودن و تصویر ذهنی خود احساس خوبی ندارد، به تدریج اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهد. اگر فرد باور كند قادر است خلاق عمل كند، اعتماد به نفس، حس پرجاذبه و دلنشینی برای او به وجود می‌آورد. احساس او را قوی‌تر می‌كند و رفتار تبلیغی او بر مخاطبانش تأثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. مبلغ دینی با اعتماد به نفس بهتر می‌تواند اعتماد مخاطبان خود را به دست آورد و تأثیر عملیات تبلیغی او چند برابر مبلغی است كه با صدای ضعیف و با احساس خود كم‌‌بینی و سردی عاطفی رفتار می‌كند. مبلغ دینی با اعتماد به نفس بیشتر به اهداف تبلیغی خود دست پیدا می‌كند و مخاطبان خود را طوری تربیت می‌كند كه بتوانند مسائل‌شان را خودشان حل كنند نه اینكه مسائل بیشتری را برای جامعه ایجاد كنند.

خصوصیات مبلغان خلاق

خصوصیات زیر با تکیه بر سال‌ها کار آموزشی با مبلغان محترم دینی با موضوعات جامعه‌شناسی تبلیغ و مخاطب‌شناسی و ساعت‌ها مصاحبه‌ی فعال، ساخت‌یافته و متقابل با مبلغان دینی (روحانیون مستقر) به دست آمده است. شاید مبلغان دینی گرامی را به کار آید:

1. اخلاق خوش و روش رسول اكرم (ص).

2. برطرف كردن نیاز معنوی و مالی مخاطب.

3. صداقت و حسن نیت نسبت به مخاطب.

4. رعایت نظم، وقت و حوصله‌ی نمازگزاران.

5. تبلیغ و تبیین اثر تربیتی و اخلاقی نماز (نماز غذای روح است).

6. خوش خلقی، بردباری و انجام مشاوره‌ی فرهنگی برای مخاطبان.

7. عدم ورود مبلغان دینی به دسته‌بندی‌های سیاسی.

8. مطالعه تخصصی در باب نماز و سرفصل‌های تبلیغی.

9. احوال‌پرسی از غایبان جلسات تبلیغی و نماز جماعت.

10. احترام به نمازگزاران در خارج از محدوده‌ی نمازخانه همانند احترامی كه در نمازخانه گذاشته می‌شود.

11. مطالعه و توجه به مسائل اختصاصی محیط‌های مختلف.

12. پذیرش تنوع و جابجایی.

13. پذیرایی ساده از نمازگزاران.

14. احترام به هم‌لباس.

15. تجلیل از نمازگزاران جوان.

16. عدم ابراز نیازهای شخصی به مخاطبان.

17. قبول و پذیرش پیشنهادهای سازنده‌ی مخاطبان.

18. مأمور نمودن فردی برای مواظبت و تنظیف كفش نمازگزاران.

مبلغان دینی خلاق و توجه کاربردی به الگوی ارتباط با مخاطب:

این الگو حاوی بخش‌های ارتباطی زیر است:

1.گوینده

2. شنونده

3. پیام

4. بازخورد

5. مداخله یا موانع

6. مجرا

7. موقعیت

این مدل، زمانی كامل است كه معنا و مفهوم ذهن فرستنده‌ی پیام، با ذهن مخاطب یكسان باشد تا تغییر رفتاری، فكری و آرمانی اتفاق بیفتد. در اینجا خلاقیت مبلغ معطوف به شناخت نیاز و توجه به مقتضیات فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، روانی و محیطی مخاطب است و نقش كلیدی دارد.

چگونگی ارتباط متقابل و مؤثر با مخاطب از سوی مبلغان دینی نوآور:

آنچه كه از مدل بالا (الگوی امیل دوركیم – جامعه‌شناس) استفاده می‌شود آن است كه فرهنگ عمومی جامعه از طریق حاكمیت(dispensation)، آموزه‌های دینی، خانواده، بوسیله‌ی ارزش‌ها، آداب و رسوم و هنجارها به آحاد جامعه، انتقال می‌یابد. این انتقال باید به گونه‌ای باشد كه آحاد جامعه، ارزش و هنجارهای فرهنگ غالب جامعه را از آن خود كرده و از خود بدانند و در جان و دل آنها رسوخ كند. به عبارت جامعه‌شناسان، درونی(Internalized) شود یعنی در نهاد آدمیان جای گیرد و بر دل نشیند. در این صورت افراد پس از درونی شدن ارزش‌ها و فرهنگ جامعه وارد نظام تقسیم كار(Division of Labor) می‌شوند. در حالت جامعه‌ی سالم، تصور بر این است كه هر فرد، قبل از ورود به بازار كار و عرصه‌ی اجتماع، انسانی ارزش‌مدار و هنجارمند (normative)است، پس اگر در هر موقعیت كاری قرار گیرد به درستی و بدون نیاز به كنترل‌های مختلف رسمی یا غیر رسمی، وظایف محوله را انجام می‌دهد و به عبارت روشن‌تر هر فرد كنترل كننده‌ی خود (self control) است.

پس از این كه افراد با درستی و صداقت(fidelity) و با رعایت ارزش‌های والای الهی و انسانی، كار خود را انجام دادند، در سیستم اجتماعی (Social system) به هم پیوسته و متصل می‌شوند و انسجام اجتماعی (Social Integration) یا به هم چسبندگی اجتماعی اتفاق می‌افتد و این مرحله باعث به وجود آمدن ثبات اجتماعی (Social solidarity) می‌شود كه در جوامع مختلف، متفاوت است. گاهی این ثبات مكانیكی است و گاهی ارگانیكی. مجموعه‌ی این چرخه باعث تازگی و جوان شدن فرهنگ عام و غالب جامعه می‌شود و دوباره عملیات انتقال ارزش‌ها و هنجارها اتفاق می‌افتد. نكته‌ی مهم این است كه اگر در جامعه، شاهد انواع و اقسام آسیب‌های مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی هستیم این از دیدگاه جامعه‌شناسی ناشی از عدم درونی شدن صحیح و كامل ارزش‌ها و هنجارهای جامعه است، دوباره باید بازنگری شود و در این بازخورد (feed back) هر كس در هر جا و هر منزلتی است، مسئولیت دارد، تا به اصلاح تربیتی و رفتاری بپردازد. در جامعه اسلامی انتظار ویژه‌ای از مبلغان دینی به عنوان الگوهای انتقال رفتارهای دینی می‌رود، چرا كه مورد اعتماد مردم هستند. بی‌تردید مبلغان دینی، بخش مهمی از عملیات انتقال و آموزش آموزه‌های دینی به آحاد جامعه را به خود اختصاص می‌دهند كه اگر به خوبی وظایف خود را انجام بدهند، جامعه‌ی سالم شكل می‌گیرد. هر قدر در این مسیر با خلاقیت، نوآوری و علاقه قدم برداشته شود جامعه‌ی سالم‌تری را خواهیم داشت و تبلیغات دینی سرآمدتر.

نتیجه‌گیری:

همیشه این باور وجود دارد كه هر فرد در حالت عادی دارای استعدادها، قابلیت‌ها و ظرفیت‌هایی از قبیل خلاقیت، نوآوری، ابتكار و اختراع است كه با آموزش صحیح و مناسب این استعدادها به مرحله ظهور می‌رسد.

از آنجا كه فرآیندهای مدیریتی، فرآیندی مستمر، پیوسته و پایدار است باید به بهبود بهره‌وری نیز به عنوان یك فرآیند مدیریتی نگاه كرد كه به طور مداوم جزء لاینفك عملكرد سازمانی محسوب شده، به یك دوره زمانی خاص نیز محدود نمی‌گردد. از سوی دیگر ماندگاری و بقای بهره‌وری ناشی از خلاقیت باید به عنوان یك اندیشه و فرهنگ درآید.

بنابراین می‌توان گفت از جمله مهم‌ترین تبلیغ هدفمند و موفق، بهره‌گیری از مبلغان خلاق و نوآورست. از آنجا كه «بهره‌وری؛ استفاده بهینه و مطلوب از امكانات در دسترس است»، بدون توجه به برنامه‌های مدیریت مشاركتی میسر نمی‌شود. در واقع همكاری فكری و عملی كلیه‌ی افراد درباره‌ی روش‌های حل مسائل و ارتقاء بهروری فعالانه مورد نیاز است و حاصل آن در قالب طرح و پیشنهاد دیده می‌شود. هم‌چنین با تكیه بر خلاقیت، نوآوری، توانمندی و بهره‌گیری از توانایی نیروی انسانی به عنوان مهم‌ترین عوامل سازمانی، می‌توان مجموعه‌ای پویا و خلاق را پی‌ریزی و مدیریت نمود.

بی‌هیچ شبهه، توفیق در نگهداشت و جذب مخاطبان در عرصه‌ی فرهنگ دینی، نیازمند بهره‌گیری از تازه‌های روز به روز جهان ارتباطات و اطلاعات است. نکته‌ای که بارها رهبر معظم انقلاب اسلامی بر آن تأکید نموده‌اند و حتی در حکم انتصاب حجت‌الإسلام والمسلمین جناب آقای دکتر خاموشی به سمت ریاست سازمان تبلیغات اسلامی به صراحت بدان اشاره فرموده‌اند. بدون شک بهره‌گیری از این تازه‌ها نیاز به خلاقیت و بومی‌سازی دارد. بحمدالله در طول سالیان مدیریت جناب آقای دکتر خاموشی؛ سازمان تبلیغات اسلامی در عرصه‌ی فرهنگ دینی شاهد تغییرات ژرف و روزآمدی بوده است که حاصل آن افزایش بیش از پیش کارآیی مبلغان دینی در خدمت به ارتقاء فرهنگ دینی جامعه بوده است.

اگر قرارست نظام عقیدتی جمهوری اسلامی ایران در مقابل فرهنگهای مهاجم پیروز میدان باشد كه حتماً هم هست باید امروز بذر خلاقیت و تفكر نو را در آن كاشت و با نگهداری مناسب و عالمانه از این نهال، حاصل آن را در آینده چید. نیت‌ها را خالص نمود و کارها را تنها برای خدا انجام داد. از شعارها پرهیز کرد و در عمل پای‌بندی خود را به ارزش‌های اسلامی نشان داد. انجام امور فرهنگی دینی را هزینه تلقی ننمود و در راه مبارزه‌ی موفق و خلاق با «ناتوی فرهنگی» از جان و دل با رهبر معظم انقلاب اسلامی (دام ظله‌الوارف) همراه بود. منتظر به معنای واقعی کلمه بود و وظایف منتظران صالح را به درستی و با خودآگاهی به جای آورد.

 منابع:

1. دهقان، اکبر؛ هزار و یک نکته از قرآن کریم (1386)- قم: انتشارات حرم.

2. سام‌خانیان، محمد ربیع و همكاران (1381)ـ خلاقیت و نوآوری در سازمان و مدیریت آموزشی. تهران: اسپند هنر.

3. خورشیدی عین‌الدین، اقدس (1387)ـ موانع خلاقیت دانش‌آموزان، پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.

4. كردی، عبدالرضا (1387)ـ موانع خلاقیت و روش‌های بر طرف كردن آن ـ نشر مطالعات خانواده.

5. تنهایی، حسین ابوالحسن (1374)- درآمدی بر مکاتب و نظریه‌های جامعه‌شناسی- گناباد: انتشارات مرندیز.

 

منبع : سایت پژوهه دین، معاونت آموزشی و پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی