روحانیت و فضای مجازی؛ ضرورت ها و کارکردها

به گزارش بلاغ، به نقل از خبرگزاری حوزه، تبلیغ دین هیچ گاه محصور در مکان و زمان و ابزار خاصی نبوده و مبلغان دینی از گذشته تاکنون از هر فرصتی برای تبیین معارف اسلام بهره برده اند.

پیش از این، منبر یکی از موثرترین و قدیمی ترین ابزارهای تبلیغ دین محسوب می شد که البته هنوز هم علی رغم گسترش شبکه های اجتماعی جایگاه خاصی در بین مردم دارد و طلاب و روحانیون و وعاظ در طول سال بویژه ماه محرم و ماه مبارک رمضان از این ابزار تبلیغی مفید برای رساندن پیام اسلام به گوش مردم استفاده می کنند؛ اما با پیشرفت تکنولوژی و استقبال مردم از ابزارهای جدید رسانه ای و تبلیغاتی به ویژه در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی این سوال پیش می آید که آیا حضور روحانیون و طلاب و مبلغان دین در این فضاها ضرورت دارد و اصولا حضور در این عرصه به چه توانمندی هایی نیاز دارد ؟ آثار این حضور چیست ؟

ضرورت حضور طلاب در شبکه های اجتماعی

امروزه جمعی از طلاب و روحانیون با حضور در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی، با تشکیل کانال ها و گروه هایی، به شبهات و پرسش های اعتقادی و دینی پاسخ داده و معارف اسلامی را تبلیغ می کنند؛ هر چند این حضور هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده و در مقایسه با سایر محتواهایی که در این شبکه ها تولید و منتشر می شود، سهم ناچیزی است، اما ابتدا باید دنبال پاسخ این سؤال بگردیم که آیا حضور حوزه و روحانیت در فضای مجازی و به ویژه شبکه های اجتماعی ضرورت دارد یا خیر؟

حجت الاسلام والمسلمین علی انتظاری، مدیر حوزه علمیه استان آذربایجان شرقی، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تبریز، عنوان می کند: طلاب تازه وارد به حوزه های علمیه باید صرفا به فکر تحصیل و کسب علم باشند و به این زودی نباید وارد این فضاها شوند.

وی می افزاید: اما طلابی که دوره های علمی را گذرانده و به درجه های بالای علمی دست پیدا کرده و با روش تبلیغ آشنا شده اند، می توانند وارد فضای مجازی و شبکه های اجتماعی شوند و به تبلیغ دین بپردازند.

مدیر حوزه علمیه استان آذربایجان شرقی تاکید می کند: ما از حضور طلاب باسواد و کارآزموده در فضای مجازی استقبال می کنیم.

ورود دفاتر مراجع عظام تقلید به فضای مجازی

 دفاتر برخی مراجع عظام تقلید نیز چندی است با راه اندازی کانال در شبکه های اجتماعی، اینگونه از این فضا در جهت ارتباط با مخاطبان خود استفاده می کنند.

کانال تلگرامی دفتر مقام معظم رهبری از جمله این کانال هاست که قراردادن تصاویر و کلیپ های زیبا با محوریت فرمایشات معظم له، همچنین ارائه محتوا درباره برخی از تفاسیر ایشان درباره امور دینی و یا مباحث روز سیاسی و اجتماعی و فرهنگی در کنار آخرین اخبار و اطلاعات مربوطه از بخش های این کانال است.

نظر طلاب و روحانیون چیست؟

حجت الاسلام ریاضی، معاون آموزش مدرسه علمیه طالبیه تبریز نیز به خبرنگار «حوزه» در تبریز می گوید: فضای مجازی و شبکه های اجتماعی یک فضای فراخ و گسترده جهت تبلیغ دین اسلام به شمار می رود و روحانیون و طلاب باید از این امکانات جهت تبیین اندیشه های اسلامی و معارف الهی و آرمان های انقلاب اسلامی نهایت استفاده را ببرند.

همچنین سیدرضا موسوی از طلبه های حوزه علمیه آذربایجان شرقی معتقد است: فضای مجازی، یک جامعه است با مختصات خاص خود، بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی، نوجوانان و جوانانی هستند که با شبهات بسیاری روبه رو هستند و این فضا را به دلیل جذابیت گفتگو و رودررویی مستقیم با مخاطبان انتخاب کرده اند، پس ما هم می توانیم در این فضای چهره به چهره وارد شویم.

 وی می افزاید: ما از شبکه های اجتماعی یک غول شاخ و دم دار ساخته ایم، در صورتی که اگر وارد این فضا شویم و محتوای آن را تسخیر کنیم، اتفاقا یک ابزار و رسانه جدیدی برای بیان عقاید ست.

حسن علیرضایی از دیگر طلاب حوزه علمیه تبریز با تاکید بر اینکه مرکز کامپیوتری علوم اسلامی، ابتکار بسیار خوبی در حوزه علمیه بود، تصریح می کند: این مرکز کارهای بسیار خوبی انجام داده است و با اقداماتی که صورت داده باعث شده کامپیوتر در حوزه علمیه کارکرد زیادی داشته باشد.

وی ادامه می دهد: متاسفانه برخی  طلاب با فضاهای جدید رسانه ای غریبه هستند، فضاهایی مانند شبکه های اجتماعی، وبلاگ، سایت و ... البته نه اینکه نحوه کار کردن با این شبکه ها و رسانه ها را ندانند، اما در ورود به این  عرصه ها دودل هستند، در صورتی که طلبه ها و بویژه مبلغان باید به این عرصه نیز ورود پیدا کنند.

علیرضایی تاکید می کند: شبکه های اجتماعی با همه تهدیداتی که برای جوانان دارد، اما نمی توان با فیلتر کردن مانع استفاده جوانان از آن شد، ما این راه ها را در سال های گذشته در مقابله با سایر رسانه ها امتحان کردیم و پاسخ  معکوس گرفته ایم.

حرکت بر لبه تیغ

مبلغان مجازی، در شبکه های اجتماعی مخاطبان خاص خود را دارند، هر چند برخی از این طلاب با شگردهای مختلف تلاش می کنند دست به جسارت بیشتری در این فضا بزنند.

بسیاری از طلاب و روحانیون از فضای شبکه های اجتماعی استفاده کرده و از صفحه مجازی به نحوی برای منبر و وعظ استفاده می کند،‌ حدیث می نویسند و به مناسبت های مختلف آن را با بقیه در میان می گذارند؛ حتی در کامنت ها به سوالات پاسخ می دهند، بحث شکل می گیرد و این همان هدفی است که اکثر روحانیون به دنبال آن هستند.

به نظر می رسد طلاب فعال در فضای مجازی باید برای جذب جوانان، دست به ابتکارات و خلاقیت هایی بزنند تا علاوه بر مخاطبان خاص، جوانانی هم که کمی از این فضا دور هستند، به این گروه ها بپیوندند.

اما تبلیغ دین در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به مثابه راه رفتن روی لبه تیغ است، اگر طلابی که در این عرصه فعالیت می کنند، با نحوه تبلیغ مجازی و پاسخ متقن و منطقی به شبهات آشنایی کافی نداشته باشند، چه بسا همین تبلیغ، آسیب های جدی را به دنبال داشته باشد.

چند نکته برای طلاب فعال در فضای مجازی

حجت الاسلام والمسلمین انتظاری، مدیر حوزه علمیه استان آذربایجان شرقی ضمن توصیه به مبلغین فعال در فضای مجازی می گوید: طلابی که قصد دارند در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی فعالیت کنند، باید با آمادگی قبلی وارد این فضا شوند.

وی تاکید می کند: طلاب بهتر است خودسرانه وارد این فضا نشوند و با پشتیبانی حوزه علمیه و با همفکری جهت تعیین موضوعات مختلف برای تبلیغ در فضای مجازی وارد این عرصه شوند تا تبلیغ شان مثمرثمر بوده و از آسیب به دور باشد.