اقسام طی الارض

علامه آیة‌ الله سید محمد حسین حسینی طهرانی(ره) در بخش دوم کتاب مهرتابان؛ یادنامۀ مرحوم علامه طباطبایی(ره)، مجموعه‌ای از چندین پرسش و پاسخ ناب فلسفی و عرفانی را که بین ایشان و آن مرحوم صورت گرفته تقریر نموده‌اند. به این صورت که ابتدا پرسش خویش را با عنوان متواضعانۀ «تلمیذ» مطرح ساخته و سپس پاسخ علامه طباطبایی(ره) را با عنوان «علامه» بیان می‌کنند.

أقسام طىّ الارض از جهت كمال و عدم كمال و حقيقت آن‌

تلميذ: آيا طىّ الارض عبارت است از اعدام جسم و بدن در مكان اوّل، و احضار و ايجادش در مكان مقصود؟ آيا طىّ الارض اين نيست؟ بطوريكه صاحب طىّ الارض با اراده الهيّه و ملكوتيّه‌اى كه به او إفاضه شده است، در آنِ واحد خود را در محلّ منظور احضار و ايجاد كند؟

علّامه: گويا همينطور باشد.

تلميذ: گويا اينطور است، يا واقعاً چنين است؟

علّامه: واقعاً اينطور است.

تلميذ: بنابراين، چند مسأله مطرح مى‌گردد:

۱- بايد طىّ الارض اختصاص به نفوس قدسيّه الهيّه داشته باشد؛ و تا افراد به معرفت نفس كه ملازم معرف ربّ باشد، نرسيده باشند و تصرّف در موادّ كائنات ننمايند، نتوانند طىّ الارض كنند.

پس بنابراين طىّ الارضى كه از افراد غير كامل أحياناً نقل شده است چه‌ محملى دارد؟

علّامه: از افراد غير كامل نقل نشده است؛ و حتماً مباشرين آن از وارستگان و واصلانند.[۱]

تلميذ:۲- چه بسا ديده شده است- چنانچه در روايات آمده است و شواهد تاريخى نيز حاكيست- بعضى از وارستگان و واصلان، ديگران را نيز با معيّت خود بطرف مقصود با طىّ الارض برده‌اند.

در اينصورت بايد گفت كه: نفس ملكوتى و خلّاقه آنان، قادر بر ايجاد اجسامى غير از خود نيز در محلّ منظور مى‌باشند.

علّامه: همينطور است.

تلميذ:۳- افرادى كه طىّ الارض آنها قدرى طول مى‌كشد مثلًا پنج دقيقه يا ده دقيقه يا بيشتر مى‌باشد، چگونه طىّ الارض آنها انجام مى‌گيرد؟

علّامه: چون كاملًا بمقام كمال نرسيده‌اند، طىّ الارض آنها ناقص است؛ و براى خلّاقيّت ابدان در محلّ منظور، احتياج به صرف وقت و إعمال قوّه بيشترى دارند؛ مانند طىّ الارض أجانين كه معمولًا طول مى‌كشد، و راجع به آوردن تخت بلقيس در قرآن كريم وارد است:

قَالَ عِفْرِيتٌ مِّنَ الْجِنِّ أَنَا ءَاتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن تَقُومَ مِن مَّقَامِكَ. [۲]

و اين البتّه مستلزم زمانى است؛ گرچه قليل باشد.

تلميذ: براى طىّ الارض، بنابراين فرضيّه، ديگرچه نيازى بالتزام ترتيب سلسله عِلَل و معلولات طبيعى مانند اعجاز انبياء و خوارق عادات است؟

بلكه مى‌توان گفت: با يك اراده الهيّه كُنْ، يَكونُ مى‌گردد (بدون پيمودن ذرّات جسم با حركت جوهرى سريع، سلسله مراتب لازمه خود را) و جسم اوّل در آن زمان و در آن مكان و با آن مشخّصات، جسم ثانى مى‌گردد در زمان ديگر و مكان ديگر و مشخّصات ديگر؛ و همينطور در داستان معجزات و خوارق عادات.

علّامه: بلى، اينطور مى‌شود گفت***

پانویسها

----------------------------

۱. ممكنست- همانطور كه خود علّامه فرموده‌اند- طىّ الارض افراد غير كامل در اثر تبعيّت از افراد كامل باشد. بدين طريق كه هر وقت بخواهند طىّ الارض كنند، بر حسب اذن و اجازه از شخص صاحب كمالى كه به آنها داده شده است، در همان لحظه آن شخص بزرگ حضور يابد و آنانرا با خود ببرد، يا بدون حضور او بلكه بمجرّد اراده، او آنانرا بمحلّ مقصود برساند.

۲. صدر آيه ۳۹، از سوره ۲۷: النّمل: «گفت عفريتى از جنّ بسليمان كه: من تخت بلقيس را در همين جلسه‌اى كه اينجا نشسته‌اى قبل از آنكه برخيزى براى تو مى‌آورم!»

منبع: مهر تابان ، صص 234 242.