مقالات اخلاقى

يكى از موضوعاتى كه در روايات بر آن بسيار تاكيد گرديده و علماى اخلاق درباره اش بسيار بحث كرده اند، مساله «محاسبه نفس » است. در اين روايت نيز بر اين مساله تاكيد شده كه هر كس بايد از خود حساب بكشد و دست كم، در هر شبانه روز، يك بار خود را محاسبه كند.

خدا می‎خواهد شما را ببخشد، امّا آنها که پیرو شهواتند می‎خواهند شما به کلّی منحرف شوید.

به‎واسطة رحمت الهی در برابر مردم نرم و مهربان شدی و اگر خشن و سنگ‎دل بودی از اطراف تو پراکنده می‎شدند.

مقاله حاضر در صدد مقایسه دو رویکرد «دینی » و «لیبرال » به مسئله تعلیم و تربیت است. حضور مفهوم «جامعه مدنی» در عرصه فرهنگی اخیر کشور اسلامی و نقش لیبرالیسم به عنوان یکی از ارکان اصلی این پدیده ضرورت چنین بحثی را ایجاب می کند.

يكى از شرايط لازم براى دست يابى به سلامت روان، برخوردارى از يك نظام ارزشى منسجم مى باشد و تحقيقات انجام شده نيز عامل پيدايش بسيارى از ناسازگارى ها و نابهنجارى هاى روانى را تضادهاى ارزشى و عدم استقرار يك نظام ارزشى سازمان يافته در فرد مى دانند.

دروغ و واژه هاي معادل آن در زبان عربي، از قبيل «كذب» «افتراء»و «افك»، به معناي خبر مخالف با واقع بكار مي روند. دروغ در اصطلاح دانشمندان اخلاق و فقيهان و نزد عرف نيز به همين معناست. راستي و صدق نيز كه نقطه مقابل دروغ است به خبر مطابق با واقع تعريف شده است.

«يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله ولتنظر نفس ما قدمت لغدواتقوا الله ان الله خبير بما تعملون و لاتكونوا كالذين نسواالله فانسيهم انفسهم اولئك هم الفاسقون لايستوى اصحاب النارو اصحاب الجنه اصحاب الجنه هم الفائزون ».

براى رسيدن به «ما عندالله»، چاره اى جز ترك متاع فريب نيست و اين ترك، «زهد» نام دارد كه به تعبير مرحوم محقق طوسى از مراحل مانع زدايى از سير و سلوك است.

قرآن كريم كه عهده دار تزكيه روح و تهذيب جان آدمى است، شيطان را به عنوان دشمن سعادت انسان معرفى كرده، دستور مراقبت و هوشيارى در برابر كيد و مكر او داده، ما را به مبارزه اى همه جانبه با او فراخوانده است.

بدترين دشمن سعادت و رستگارى آدمى، نفس خودبين و هوس مدار اوست: «أعدى عدوك، نفسك التى بين جنبيك» [2] و انسان سالك براى دستيابى به مقصد بايد اين مانع بزرگ راه سير و سلوك را از ميان بردارد.