يهوديان و مقابله امام باقر با آنان
پایگاه اطلاع رسانی بلاغ| امام باقر و مقابله با یهودیان
امام محمد باقر(علیه‌السلام) امام پنجم شیعیان که کنیه‌اش «ابوجعفر» و «باقرالعلوم» است، در سوم صفر یا نخست رجب سال ۵۷ هجری در مدینه به دنیا آمد. به گفته منابع، امام در سال ۱۱۴ در سن ۵۷ به دستور «هشام بن عبد الملك» خلیفه اموی مسموم و شهيد شد.
امام باقر(علیه‌السلام) از طرف پدر، به امام حسین(علیه‌السلام) می‌رسد و از سوی مادر به امام حسن مجتبی(علیه‌السلام). مادر ایشان فاطمه دختر امام حسن(علیه‌السلام) است، برای همین است به ایشان علوی در میان علویان و فاطمی در میان فاطمیان گفته می‌شد[1]
امام و مبارزه با افکار منحرف یهودیان:
یکی از گروه‌هاى خطرناكى که در زمان امام باقر(علیه‌السلام) و قبل از ایشان در جامعه اسلامى حضور داشت و تأثير عميقى در فرهنگ آن روزگار بر جا گذاشت، يهوديان بودند. شمارى از احبار يهود كه به ظاهر مسلمان شده و گروهى ديگر كه هنوز به دين خود باقى مانده بودند در جامعه اسلامى پراكنده شده و مرجعيّت علمى قشرى از سادهلوحان را به عهده داشتند.
تأثيرى كه آنان بر فرهنگ اسلام از خود بر جا نهادند، به صورت احاديث جعلى به نام اسرائيليات پديدار گشت كه بيشترين قسمت اين احاديث درباره تفسير و مراتب و شئون زندگى پيامبران سلف، جعل شده بود. از جمله علماى اسلامى كه اين احاديث را در تأليفات خود وارد كرده، طبرى مفسر معروف است كه بيشترين روايات تفسير قرآن از منابع يهودى _ با واسطه يا بىواسطه _ نقل کرده است.
از سوی دیگر راويان فرق اسلامى سادهلوحانه از اين احاديث استقبال كرده و آنها را در ابواب مختلف كتاب‌هايشان نقل نمودند و فرهنگ خود را با آن آلوده كردند، ولى پیروان اهل بيت(علیهم‌السلام) با الهام گرفتن از آنان، در مقابل اين انديشههاى انحرافى و عوامپسند، مقاومت و از آسيب آن در امان ماندند.
مبارزه با يهود در فرهنگ اسلام، بخش مهمى از برنامه ائمه طاهرين(عليهم‌السّلام) را به خود اختصاص داده بود. تكذيب احاديث دروغين و ساخته و پرداخته‌ی يهوديان در مورد انبياى الهى و مطالبى كه باعث خدشهدار شدن چهره ملكوتى پيامبران خدا می‌شد، در برخوردهاى ائمه طاهرین(عليهم‌السّلام) به خوبى ديده مىشود. در اين‌جا به نمونه‌ای از آن احادیث دروغین که در قرآن نیز آمده، اشاره مىكنيم:
با شروع جمع‌آوری حدیث در زمان «عمر بن عبدالعزیز» يهوديان درباره پیامبران و امامان احاديثى جعل كرده و یا احادیث جعلی را در ميان مسلمانان رواج دادند، طبق یکی از این احاديث جعلى، داود پيامبر به دنبال كبوترى بر پشت بام مىرود و در آن‌جا كه مشرف بر منزل «اوريا» بود، همسر او را مىبيند و دل به او مىبندد و به منظور رسيدن به هدف خود، «اوريا» را در صف مقدم جنگ قرار مىدهد و او كشته مىشود و داود با همسر او ازدواج مىكند و ... .[2] روشن است كه اين روايات دروغين تا چه حد و از چه جهاتى مىتواند شخصيت داود(علیه‌السلام) را به عنوان پيامبرى از فرستادگان خدا خدشهدار کند.
نمونه‌هایی از مبارزات و انکار احادیث جعلی یهود توسط امام محمد باقر(عليه‌السلام):
نمونه‌ای از این مبارزات این است که آنها به گزارش محمد بن مسلم، از امام محمد باقر(عليه‌السلام) روايت كرده است كه به آن حضرت عرض كردم كه: برخی از یهودیان كه نزد ما هستند، گمان مىكنند كه قول خداى عزّوجلّ: «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ»، اهل ذكرى كه در آن مذكورند، علمای يهود و نصارايند .... راوى مىگويد كه: پس حضرت به دست خويش اشاره به سينه مبارك خود فرمود، و فرمود كه: «ماييم اهل ذكر و ماييم سؤال شدگان».[3]
نمونه دیگر این است، يهوديانى كه در جامعه اسلامى زندگى مىكردند، مىكوشيدند برترى بيت المقدس بر كعبه را به مسلمانان بقبولانند؛ از اين رو در اين زمينه دست به جعل احاديثى زدند و آنها را به طور گسترده در ميان مسلمانان رواج دادند. زراره نقل مىكند: در خدمت امام باقر(عليه‌السلام) نشسته بودم و امام در حالى كه در مقابل كعبه نشسته بود فرمود: نگاه كردن به خانه خدا عبادت است. در همان حال شخصى از قبيله «بجيله» كه او را «عاصم بن عمر» مىناميدند، نزد امام آمد و گفت: «كعب الاحبار مىگويد: كعبه هر صبح‌گاه برابر بيت المقدس سجده مىكند».
امام فرمود: نظر تو در مورد سخن كعب الاحبار چيست؟
آن مرد گفت: سخن كعب صحيح است.
حضرت فرمود: تو و كعب الاحبار هر دو دروغ مىگوييد. آن‌گاه در حالى كه به شدّت ناراحت بود فرمود: خداوند بقعهاى محبوبتر از كعبه روى زمين نيافريده است.[4]
نمونه دیگر در دوری گزیدن مسلمانان از یهودیان است. امامان شیعه می‌کوشیدند با صدور برخی از احکام، زمینه دوری مسلمانان از یهودیان را فراهم سازند. در همین زمینه بود که ابو بصير، از امام محمد باقر (عليه‌السلام) روايت كرده است، اگر با یهودیان دست دادید، دستتان را بشویید.[5]
امامان ديگر شيعه نيز بعدها با تعابيرى نظير «لا تشبّهوا باليهود: خود به یهودیان شبیه نکنید» [6] مىكوشيدند اين رابطه فرهنگى نامطلوب را كه ميان مسلمانان و يهود به وجود آمده بود و مىرفت تا فرهنگ اصيل و غنى اسلام را به انحراف بكشاند، قطع كنند.
در نتیجه امام باقر(علیه‌السلام) با محکوم کردن این احادیث و طرد آنان، از نفوذ فرهنگ نامطلوب آنان جلوگیری می‌کرد.
پی‌نوشت:
[1]. مصباح کفعمی۵۲۲.
[2]. مجمع البيان، ج 8، ص 472؛ بحوث مع اهل السنة و السلفية، ص51.
[3]. ترجمه أصول كافى، ج1، ص691.
[4].الكافي (ط - الإسلامية)، ج4، ص240.
[5]. ترجمه أصول كافى، ج4، ص731.
[6]. الكافي (ط - الإسلامية)، ج6، ص532.
افزودن دیدگاه جدید