روش سخنرانی دینی (10) تمهیدات سخنرانی (2)

نویسنده: حسین ملانوری
نام نشریه: مبلغان، شماره 129

درس چهاردهم

اهداف اين درس:

هدف از این درس، آشنایی با موارد ذیل می‌باشد:

1. مسئله‌یابی، تعریف و هدف آن؛

2. تعیین زاویه دید؛

3. انواع محتوا و روشهای اجرایی، به لحاظ تأثیر‌گذاری بر مخاطب.

اشاره

در درس گذشته بیان شد که برای کاربردی شدن سخنرانی و غنی کردن آن، لازم است پیش از سخنرانی، در اموری تفکر و اندیشه کرد و اقداماتی را انجام داد که مجموعه این فعالیتهای فکری و عملی را تمهیدات سخنرانی نام نهادیم.

چهار مورد از تمهیدات سخنرانی توضیح داده شد و اینک دو عنوان دیگر را بیان می‌کنیم که عبارتند از: «مسئله‌یابی و کشف رابطه‌ها» و «تعیین زاویه دید».

پنجم. مسئله‏یابى و كشف رابطه‏ها

در موضوعاتی که برای سخنرانی، مناسب تشخیص داده می‌شوند، مسائل مختلف و متنوعی وجود دارد که بحث از همه آنها مورد نیاز مخاطبان نیست. به عنوان مثال اگر تشخیص دهیم که لازم است برای دانشجویان رشته فیزیک در موضوع «عدالت اجتماعی» سخنرانی کنیم و اتفاقا در جای دیگری نیز ضروری دیدیم که برای کارگران یک کارخانه در همین موضوع سخن بگوییم، باید توجه داشته باشیم که موضوع «عدالت اجتماعی» شامل مسائل ریز و درشت فراوانی است که برخی از آنها برای دانشجویان و برخی دیگر برای کارگران و بعضی نیز برای هر دو گروه لازم و ضروری می‌باشد.

سخنران بعد از تعیین مخاطب، هدف، موضوع و عنوان سخنرانى، باید ببیند مخاطب او در موضوع مورد بحث چه مسائل و مشكلات اساسى دارد تا با ارائه راه‌حلهای مناسب، مشكل وى را برطرف سازد. شناسایی این مسائل و مشکلات، در مسئله‌یابی انجام می‌شود.

پس مسئله‌یابی عبارتست از: «یافتن مسائل و مشکلات اساسی مخاطب نسبت به موضوع مورد نظر جهت ارائه راه‌حل مناسب.»

هدف از مسئله‌یابی،‌ یافتن مسائل اساسی مخاطب در موضوع سخنرانی برای تأثیر‌گذاری بیش‌تر بر حیطه شناختی، عاطفی و رفتاری او، هدفمند و جهت‌دار شدن مطالعه پیرامون موضوع مورد نظر، اشراف بر بحث و «تعیین زاویه دید» (1) به صورت دقیق‌تر و بهتر است.

مسائل و مشکلات مخاطب نسبت به موضوع سخنرانی باید در سه حوزه شناختی، عاطفی - احساسی و رفتاری صورت گیرد تا پس از بررسی آنها بتوانیم به اهداف سخنرانی برسیم. براى حل مشكلات و مسائل اساسى مخاطب لازم است نقاط قوت و ضعف او نیز شناسایى گردد.

البته در صورتى كه مسائل و مشكلات زیاد باشند لازم نیست در یك سخنرانى به همه آنها پرداخته شود؛ بلكه ممكن است براساس اولویت، بعضى از آنها در یك سخنرانى و یا همه آنها در چند سخنرانى مورد توجه قرار گیرند.

لازم نیست در هنگام مسئله‏یابى، راه حلهاى مشكلات نیز مشخص شود؛ زیرا فرض بر این است كه فعلاً در صدد شناسایى مشكلات و مسائل هستیم تا براى حل آنها مطالعه كنیم. طبیعتاً سخنران پس از مطالعه و تفكر، راه‏حلهاى زیادى را به‌دست خواهد آورد و آنها را براساس اولویت در سخنرانى خویش ارائه خواهد داد.

پس از مسئله‏یابى پیرامون موضوع بحث، به كشف رابطه بین این موضوع و موضوعات و مسائل مرتبط مى‏پردازیم تا با مطالعه و تحقیق، جامع‌تر سخن بگوییم؛ مثلاً اگر از آرامش بحث مى‏كنیم، باید رابطه آن با نقطه مقابلش؛ یعنى اضطراب را نیز در نظر بگیریم و از آن نیز بحث كنیم. یا اگر از افسردگى بحث مى‏كنیم، باید عوامل افسردگى و نیز شادى و نشاط را نیز مورد توجه قرار داده و آنها را هم مورد بحث و بررسى قرار دهیم.

گاهى رابطه‏ها واضح است؛ و گاهى پیچیده مى‏شود؛ مثلاً رابطه حجاب با محبّت یا رابطه مهربانى با امر به معروف و نهى از منكر پیچیده است.

ششم. تعیین زاویه دید

هر گروه از مخاطبان ما از محتواهای خاصی بیش‌تر تأثیر می‌‌پذیرند. پس بهتر است در هنگام سخنرانی از زاویه همان‌گونه محتوا وارد بحث شویم تا تأثیرگذاریمان افزون شود. همچنین سخنرانی را می‌توان با روشهای مختلفی اجرا کرد که هر یک از آن روشهای اجرایی در شرایط خاصی بر مخاطبان خاص، اثر بیش‌تری می‌گذارند. در مرحله تعیین زاویه دید، قبل از انجام سخنرانی و حتی پیش از مطالعه کردن برای سخنرانی، محتوا و روش اثر‌گذارتر بر مخاطب را مشخص می‌کنیم.

بنابراین تعیین زاویه دید عبارتست از: «تعیین نوع محتوا و روش اجرایی اثر‌گذارتر بر مخاطب در سخنرانی.»

محتواى تأثیرگذار

محتواى تأثیرگذار بر مخاطب را مى‏توان به صورت زیر تقسیم نمود:

الف. علوم متداول روز؛

ب. استدلالى خطابی؛

ج. تعبدى؛

د. تركیبى از همه موارد و یا برخى از آنها.

منظور از علوم متداول، مطالب برگرفته از علوم متداول و امروزى است كه برخى از مخاطبان، از آنها بیش‌تر تأثیر مى‏پذیرند؛ مثل محتواى جامعه‏شناختى، روان‏شناختى، و... .

منظور از محتواى استدلالى خطابی، محتواى استدلالى مورد پذیرش مخاطب عمومی است كه با بهره‏گیرى از مقبولات و مشهورات و مسلّمات و... ارائه شود. البته در سخنرانی دینی از برهان نیز در کنار استدلالهای خطابی بهره گرفته می‌شود.

منظور از محتواى تعبدى، مطالبى است كه مخاطبان تعبداً مى‏پذیرند. کسانی که نسبت به قرآن و احادیث اهل بیت‌علیهم‌السلام آشنایی بیش‌تری داشته باشند، به دلیل شناخت جایگاه قرآن و معصومان‌علیهم‌السلام، نسبت به سخنان آنان تعبّد دارند و چنین مطالبى را بدون چون و چرا مى‏پذیرند.

پس اگر مثلاً براى دانش‏آموزان دبیرستانى سخنرانى مى‏كنیم، ممكن است از زاویه علوم متداول و مورد پسند آنها وارد بحث شویم و با دید علمى (به اصطلاح آنها) به مطالب سخنرانى بنگریم و اگر براى مسجدیها و یا طلاب حوزه‏هاى علمیه سخنرانى مى‏كنیم، ممكن است قرآنى و تفسیرى مطالب خود را ارائه كنیم.

البته نگاه علمى یا استدلالى به بحث، به معناى عدم استفاده از قرآن و روایات و مطالب تعبّدى نیست؛ بلكه چنانكه گذشت، سخنرانى بدون اشرف مواد آن؛ یعنى قرآن و سنّت، نمى‏تواند سخنرانى دینى باشد. منظور این است كه با نگاه علمى وارد بحث شویم تا مخاطب جذب شود و پس از زمینه‌سازی و ایجاد شرایط بهتر برای پذیرش قرآن و حدیث، مطالب نورانی وحیانی را به قلب و فكر مخاطبان ارائه کنیم.

روش ارائه مناسب‏

از نظر اجرایی، سخنرانی به چهار صورت ارائه می‌شود.

1. خطابی؛

2. محاوره‌ای؛

3. تلفیقی از خطابه و محاوره؛

4. کلاسداری تبلیغی.

در سخنرانی خطابی، اهتمام بیش‌تری نسبت به شرح و بسط و تفصیل بحث وجود دارد و گاهی مطالب با بیانهای مختلف تکرار می‌شوند؛ بنابراین سخنران باید تسلط بیش‌تری درشناسایی کلمات مترادف داشته باشد تا مخاطب در عین حال که نیاز به تکرار بحث دارد، احساس تکراری بودن نکند. همچنین در این نوع از سخنرانی حالت تصنعی در گفتار وجود دارد و گوینده به صورت خودمانی و آن‌گونه که در محاورات عادی صحبت می‌کنند سخن نمی‌گوید.

اگر سخنران بتواند جمله‌های خود را به صورت موزون و مقفّی (2) ارائه کند؛ مانند بسیاری از خطبه‌های امام علی‌علیه‌السلام در نهج‌البلاغه که از وزن و قافیه خاصی برخوردار است، بر کمال سخنرانی خطابی خود افزوده است. از اینرو سخنرانی خطابی با تکرار مطالب، استفاده بیش‌تر از کلمات مترادف،‌ حالت تصنعی در گفتار و جمله‌های موزون و مقفّی شناخته می‌شود که بارزترین شاخصه آن حالت تصنعی در گفتار است.

اما در سخنرانی محاوره‌ای چنین ویژگیهایی پی‌گیری نمی‌شود و سخنران به صورت خودمانی و بدون داشتن تکلّف و حالت خاص و ساختگی در سخن، به بیان مطالب خود می‌پردازد.

گاهی سخنران از نظر اجرایی، سخنرانی خود را به صورت تلفیقی از خطابه و محاوره ارائه می‌کند. یعنی بخشی از سخنرانی را به صورت محاوره‌ای و بخشی از آن را به صورت خطابی اجرا می‌کند. این نوع سخنرانی برای عموم مخاطبان،‌ مخصوصا در مساجد و تکایا گیرایی بیش‌تری دارد.

مخاطبان با سوادتر و امروزی بیش‌تر طرفدار سخنرانی محاوره‌ای هستند و اغلب مخاطبان عمومی و قدیمی‌تر طرفدار سخنرانی خطابی می‌باشند و حتی اگر یک سخنران فرهیخته به صورت محاوره‌ای مطالب خوبی را بیان کند، می‌گویند فلانی مطالب خیلی خوبی گفت؛ ولی سخنرانی نکرد.

از نظر موضوع و مناسبت نیز در موضوعات و مناسبتهای سیاسی، جنجالی و رزمی باید برای تأثیرگذاری بیش‌تر بر مخاطبان، از روش خطابی بهره برد و انتظار شنوندگان نیز این است که در چنین موضوعات و مناسبتهایی، مطالب خاصی را به‌گونه‌ای بشنوند که بتوانند به ابراز احساسات سیاسی و رزمی بپردازند، چنانکه در موضوعات و مناسبتهای معمولی و مخصوصا اخلاقی و عرفانی، روش محاوره‌ای تناسب بیش‌تری دارد.

سخنران مذهبی می‌تواند در بعضی موارد برای مخاطبان خاص، از روش کلاس‌داری تبلیغی برای ارائه مطالب خود بهره گیرد.

تفاوت کلاس‌داری تبلیغی با کلاس‌داری تدریسی در این است که در کلاس‌داری تدریسی اهتمام مدرّس بر انتقال مطالب علمی به مخاطب است؛ ولی در کلاس‌داری تبلیغی اهداف سخنرانی دینی یعنی تأثیرگذاری بر سه حوزه شناختی، عاطفی - احساسی و رفتاری مخاطب، مورد توجه جدّی می‌باشد.

جالب است بدانیم از قدیم الایام در کتابهای فنون تدریس، یکی از روشهای تدریس را سخنرانی معرفی می‌کنند و در سخنرانی، یکی از روشهای آن را کلاس‌داری می‌دانند. این نشان دهنده ارتباط بسیار زیاد سخنرانی و کلاس‌داری است.

پرسش‌نامه

1. مسئله‌یابی را تعریف کرده و با یک مثال توضیح دهید.

2. هدف از مسئله‌یابی چیست؟

3. منظور از تعیین زاویه دید چیست؟

4. انواع محتوای تأثیرگذار بر مخاطب را توضیح دهید.

5. روشهای اجرایی سخنرانی را نام برده و توضیح دهید.

6. در چه مواردی سخنرانی خطابی و در کجاها سخنرانی محاوره‌ای مناسب‌تر است.

تمرين كنيد

با توجه به نیازهای امروز جامعه، پنج موضوع مناسب برای سخنرانی معین کرده و با توجه به مخاطبان دانشجویی و دانش‌آموزی، عملیات مسئله‌یابی و تعیین زاویه دید را انجام دهید.

درس پانزهم

اهداف اين درس:

هدف از این درس آشنایی با موارد زیر است:

1. انواع مطالعه برای تبلیغ و سخنرانی دینی؛

2. عناوین اجمالی برخی از تمهیدات سخنرانی؛

3. محورهای تست نهایی محتوا.

هفتم. تهیه محتوا

پس از مشخص كردن مخاطب، هدف، موضوع، عنوان، مسئله‏یابى و تعیین زاویه دید، نوبت به تهیه محتواى سخنرانى با توجه به موارد و مراحل پیشین در تمهیدات مى‏رسد. براى تهیه محتوا باید كتابها، مقالات و نوشته‏هاى مرتبط را مطالعه نمود.

انواع مطالعه‏

هر سخنران دینى صرف نظر از آشنایى با برخى علوم متداول حوزوى؛ مانند صرف، نحو، عقاید، فقه، اصول و... به سه نوع مطالعه در تبلیغات خود نیازمند است که عبارت‌اند از:

مطالعه آزاد، مطالعه هدفمند و مطالعه تكمیلى.

1. مطالعه آزاد

مطالعه آزاد عبارتست از: «مطالعه جهت كسب معلومات و آگاهى نسبى در معارف دینى و عمومى جهت استفاده در تبلیغ در طول عمر.»

مبلّغ دینى زمانى در تبلیغ خود موفق خواهد بود كه با توجه به نیازها و شرایط زمانه و مخاطبان و مستند به منابع و متون دینى و علمى سخن بگوید؛ از این‌رو لازم است همواره در طول عمر تبلیغى خود با مطالعه مأنوس باشد. به این نوع مطالعات که آزادانه در طول عمر انجام می‌شود، مطالعه آزاد می‌گوییم.

مطالعه آزاد را مى‏توان به دو حوزه كلى تقسیم نمود: عمومى و تخصصى.

الف. مطالعه عمومى

منظور از مطالعه عمومى، مطالعه آن دسته از مطالب است كه در حوزه اطلاعات عمومى مردم قرار دارد و مخاطبان ما به نوعى توقع دارند كه آنها را بدانیم و در صورت پرسش، پاسخگوى آنان باشیم. هر كدام از مخاطبان، بخشى از اطلاعات عمومى را دارند؛ ولى توقعشان این است كه مبلّغ همه آنها را بداند.

مطالعه عمومى خود به دو بخش تقسیم مى‏شود: مذهبى و غیر مذهبى.

منظور از مطالعه عمومى مذهبى، مطالعه آن دسته از مطالب دینى است كه در حوزه اطلاعات عمومى قرار دارد. حداقل مطالعات لازم در این بخش را مى‏توان در موارد زیر دید:

1. یك دوره تفسیر قرآن كریم (نمونه، المیزان، مجمع البیان و یا یك تفسیر جامع دیگر)؛

2. یك دوره مختصر از روایات اهل بیت‏‌علیهم‌السلام؛ شامل نهج البلاغه و یكى از مجامیع حدیثى مثل اصول كافى یا سفینة البحار؛

3. یك دوره كتابهاى یكى از عالمان جامع‏نگر و مطمئن شیعه مثل مرحوم شهید مطهرى‏‌رحمه‌الله تا آنجا كه در تبلیغ كارایى دارد؛

4. یك دوره مباحث اخلاقى؛

5. یك دوره احكام و مسائل شرعى؛

6. یک دوره تاریخ معصومین‌علیهم‌السلام.

و منظور از مطالعه عمومى غیر مذهبى، مطالعه اطلاعات، اخبار، آمار، گزارشها، تحلیلهاى سیاسى و اجتماعى و اقتصادى، داستان، شعر، ضرب المثل، لطیفه و... است كه گرچه از جمله معارف اسلامى نیستند؛ اما هر مبلّغ دینى جهت تحلیل مسائل و پاسخگویى به مردم، به آنها نیازمند است. مطالعه یك دوره تاریخ عمومى جهان و ایران؛ همچنین مطالعه یك دوره جغرافیاى جهان، مخصوصاً جغرافیاى جهان اسلام، و نیز مطالعه منابع و كتب مربوط به ادیان و فرقه‏ها، از جمله مطالعات آزاد غیر مذهبى محسوب مى‏شود.

مطالعه روزنامه‏ها، مجلات، ویژه‏نامه‏هاى تحلیلى، كتابهاى تاریخى، كتب ادبى و شنیدن اخبار از رسانه‏ها، در جهت بدست آوردن اطلاعات عمومى غیرمذهبى، یارى‏گر مبلّغ خواهد بود.

ب. مطالعه تخصصى‏

مطالعه تخصصى عبارتست از مطالعه مطالب تخصصى كه جایگاه آنها مراکز علمی و تحقیقاتی است و در حوزه اطلاعات عمومى نیستند؛ ولی مبلّغ به آنها نیازمند است. مطالعات تخصصى براى تبلیغ نیز دو گونه است: مهارتى و محتوایى.

منظور از مطالعه تخصصى مهارتى، مطالعه كتابها و مقالاتى است كه در مهارت تبلیغ و سخنورى نوشته شده است. و مطالعه تخصصى محتوایى، مطالعه آن بخش از موضوعات و محتواها است كه گرچه تخصصى و مربوط به مراكز علمى و پژوهشى و پژوهشگران هستند؛ ولى به نوعى در اذهان برخى از مخاطبان وارد شده و بعضى از آنها را دچار شبهه و اشكال كرده‏اند، و به همین دلیل مبلغ دینى باید گاهى در سخنرانى و گاه در پاسخ به پرسشها از آنها اطلاعات كافى داشته باشد؛ مثل بحث پلورالیسم، رابطه دین و دولت، آزادى و اسلام، حقوق زن، معاملات بانكى، فمنیسم، هرمنوتیك، و... .

2. مطالعه هدفمند

مراد از مطالعه هدفمند، مطالعه‏اى است كه به هدف تأمین محتواى یك سخنرانى انجام مى‏شود. به صورت طبیعى مبلّغ با مطالعات آزادى كه داشته، مطالبى را در موضوعات مختلف قبلاً گردآورى كرده است و ممكن است براى موضوع مورد نظر در جلسه سخنرانى خود مطالبى از قبل داشته باشد. در این صورت همان اطلاعات را با مطالعه، به حدى كامل مى‏كند كه بتواند به هدف سخنرانى نایل آید و اگر از قبل، در آن موضوع مطالعه نداشته، همه مطالب را در همین‏جا با مطالعه هدفمند به دست مى‏آورد.

3. مطالعه تكمیلى‏

منظور از مطالعه تكمیلى، مطالعه كتاب و مقاله نیست؛ بلكه مطالعه فیشهاى گردآورى شده جهت بازنگرى در آنها از جهت داشتن مواد مناسب، و رفع نواقص است.

انواع مطالعه و نسبت آنها به یكدیگر در مقام تبلیغ را مى‏توان به تهیه مواد براى یك میهمانى تشبیه كرد. ما در زندگى به صورت عادى یك سرى مواد غذایى را در منزل نگه‏دارى مى‏كنیم و معمولاً آنها را داریم (آزاد) و به هدف یك میهمانى خاص، با توجه به مواد غذایى موجود در خانه، مواد دیگرى را تهیه مى‏كنیم (هدفمند) و آن‏گاه براى پخت غذا مواد گردآورى شده را بررسى كرده و دقت مى‏كنیم كه چیزى از قلم نیفتاده باشد و در صورت كمبود ماده‏اى خاص، آن را جبران مى‏كنیم (تكمیلى). البته ممكن است برخى از مواد را در طول پخت غذا به آن اضافه كنیم. در سخنرانى نیز چنین است؛ یعنی ممكن است مطالبى در حین سخن به ذهن برسد كه مناسب باشد و آنها را به مواد آماده شده قبلی بیفزاییم.

فیش‌برداری

در مورد روش مطالعه و فیش‏بردارى باید كتابهاى روش تحقیق را مطالعه نمود؛ اما در اینجا فقط به این نكته اشاره مى‏كنیم كه همه مطالب مطالعه شده را براى استفاده در منبر باید فیش‏بردارى كرد و به صورت دقیق بایگانى نمود تا اطلاعات گردآورى شده قابل جابجا كردن بوده و مطالب قبلى براى سخنرانیهاى آینده نیز به كار آید.

هم‌اکنون دو نوع فیش‌برداری برای تبلیغ رایج است: یکی فیش‌برداری سنتی که از راه نوشتن مطالب بر روی کاغذ فیش تبلیغ و ثبت موضوعات کلی، عام، خاص، مناسبت، مخاطب، نوع مطلب،‌ نمایه‌ها و آدرس انجام می‌شود. و دیگری فیش‌نویسی الکترونیک که از طریق ثبت مطالب در رایانه و با استفاده از نرم‌افزاز «فیش» صورت می‌گیرد. (3)

هشتم. چینش مطالب‏

هشتمین تمهید برای سخنرانى، چینش مطالب مطالعه شده براساس تأثیرگذارى در اندیشه، احساس و رفتار مخاطب است. در این مرحله، فیشهاى گردآورى شده را به صورتى پشت سر هم قرار مى‏دهیم كه اگر از ابتدا تا انتها در سخنرانى پشت سر هم ارائه شوند، بیش‏ترین تأثیرگذارى حاصل گردد.

چینش مطالب براساس قالبهاى سخن، اهداف سخنرانى اعم از تأثیرگذارى در اندیشه، احساس و رفتار، و ترتیب اجزاء سخن، شكلهاى مختلف و متنوعى پیدا مى‏كند كه به لحاظ اهمیت در یك فصل مستقل از آن بحث مى‏كنیم.

نهم. توجه ویژه به ایجاد انگیزه ابتدایى

دهم. توجه ویژه به نقطه اوج (4) در تأثیرگذارى

حُسن مَطلع و حُسن خِتام در سخنرانى از اهمیت ویژه‏اى برخوردار است. مراحل نهم و دهم در واقع زیرمجموعه‏هاى چینش هستند و در صورتى كه چینش مناسبى صورت گرفته باشد، در ابتداى سخنرانى مطالبى قرار گرفته كه در مخاطب انگیزه پى‏گیرى مطلب ایجاد كند و در انتهاى آن مطالبى قرار دارد كه اوج تأثیرگذارى احساسى را بوجود آورد؛ اما به دلیل اهمیت این دو بخش و اینكه ممكن است پس از گردآورى فیشها و چینش آنها، مورد غفلت قرار گیرند، به صورت ذكر خاص بعد از عام و جداگانه ذكر شده‏اند، تا نیكویى شروع و زیبایى پایان سخن مورد غفلت قرار نگیرد.

یازدهم. تست نهایى محتوا

در صورتی محتوای تهیه و تنظیم شده مفید و مناسب است و می‌شود با آن سخنرانی کرد که به امور زیر در آن توجه شده باشد. برخی از این امور در مباحث گذشته مورد توجه قرار گرفته‌اند و درباره بعضی از آنها در آینده بحث خواهد شد.

1. رسالت سخنرانى دینى؛

2. نیاز مخاطبان؛

3. زمینه پذیرش و ذائقه مخاطبان؛

4. محیط سخنرانى از حیث زمان، مكان و مناسبت؛

5. موقعیت اجتماعى سخنران؛

6. تواناییهاى سخنران؛

7. مقدار زمان و تعداد جلسات؛

8. ابزار ارتباطى.

پس از تست نهایی محتوای تهیه شده با توجه به موارد فوق، و تطبیق شرایط بیان شده، از نظر محتوایی آمادگی جهت سخنرانی را فراهم آورده‌ایم.

پرسش‌نامه

1. انواع مطالعات لازم در تبلیغات دینی را نام ببرید.

2. منظور از مطالعه عمومی چیست؟ انواع آن را توضیح دهید.

3. منظور از مطالعه تخصصی چیست؟ انواع آن را توضیح دهید.

4. مطالعه هدفمند را تعریف کنید.

5. منظور از مطالعه تکمیلی چیست؟

6. هم‌اکنون چند نوع فیش برای گردآوری محتواهای تبلیغی وجود دارد؟ توضیح دهید.

7. محورهای تست نهایی محتوا را بنویسید.

تمرين کنيد

با توجه به یکی از موضوعاتی که در تمرین درسهای گذشته تشخیص داده و مسئله‌یابی و تعیین زاویه دیدی که برای آن انجام داده‌اید، محتوای یک سخنرانی را آماده کرده، فیشهای آن را با توجه به تأثیرگذاری در اندیشه، احساس و رفتار مخاطب تنظیم کنید.

پی‌نوشـــــــــــــت‌ها:

(1). درباره «زاویه دید» اندکی جلوتر بحث خواهیم کرد.

(2). دارای وزن و قافیه.

(3). استفاده از نرم‌افزار «فیش تبلیغ» که توسط معاونت تبلیغ و آموزشهای کاربردی حوزه‌های علمیه طراحی و اجرا گردیده توصیه می‌شود.

(4). درباره «راههای ایجاد انگیزه ابتدایی»، و «نقطه اوج» در فصول بعدی بحث می‌کنیم.