جلوه‌هایی از هجرتهای علما (3)؛ سید عبد الحسین موسوی لاری؛ تشکیل حکومت اسلامی در لارستان
نام نشریه: مبلغان، شماره 20
رابطه عمیق امت اسلامی با فرهنگ و معارف اهل بیت علیهم السلام به واسطه دانشمندان ربانی، یكی از بزرگترین عوامل حیات و بیداری جامعه اسلامی بوده و هست. امتی كه در طول تاریخ پرفراز و نشیب اسلام عالمان دینی خود را چونان نگینی در میان گرفته و در سایه راهنمائی‌های ایشان همواره در صراط مستقیم گام برداشتند. این حكیمان فرزانه تنها به حجره و حوزه درس بسنده نكرده و گاه می‌شد كه وظیفه را در بدست گرفتن سلاح رزم در میدان مبارزه با دشمنان در صحنه‌های نظامی و فرهنگی می‌دیدند، از آن جمله می‌توان «سید لاری» را نام برد.
سیدعبدالحسین در شب جمعه سوم ماه صفر سال 1264 دیده به جهان گشود. از همان كودكی به تحصیل علم پرداخت و پس از چندی برای تكمیل دروس خویش و تهذیب روح، راهی حوزه علمیه نجف - كه در آن زمان از شهرت خاصی برخوردار بود - شد و به علت استعدادهای فراوان در سن بیست و دو سالگی به درجه اجتهاد نائل آمد.
به دنبال تهاجمات انگلیس به ایران - بخصوص جنوب ایران - در زمان قاجار، مردم این خطه كه زیر ظلم و ستم خونخواران به ستوه آمده بودند، راه چاره را در این دیدند كه با نوشتن طومار و نامه‌هایی از ولی فقیه عصر خویش «میرزای بزرگ» استمداد جویند و از ایشان بخواهند تا با فرستادن نماینده‌ای به عنوان رهبر، به اوضاع اسف بارشان رسیدگی نماید، و با اعزام هیئتی از اوضاع آن جا مرجع خود را مطلع ساخته، و از وی درخواست نمودند با فرستادن شخصی پرتوان، آنان را در میدان مبارزه با ظلم و ستم استعمارگران هدایت كند و علاوه بر آن قدرت اداره امور در جهت رویارویی با دشمنان و دفع تجاوزات آنان را داشته باشد.
آغاز هجرت
زمانی كه هیئت مذكور وارد نجف شد سید عبدالحسین در سن چهل و پنج سالگی بود و یكی از بزرگترین اساتید حوزه علمیه نجف به شمار می‌رفت. با سفارش یكی از علما از وی دعوت شد تا برای این امر مهم به لارستان برود، اما او با توجه به مسؤولیت‌های مختلف حوزوی از قبول این دعوت امتناع ورزید.
هنگامی كه حضرت آیت الله میرزای شیرازی از موضوع با خبر شدند، با توجه به شناختی كه از منطقه حساس جنوب ایران و مسائل حاد آن جا و موقعیت حیاتی آن در مقابل استعمارگران داشتند، با سابقه درخشانی كه مردان مجاهد آن سرزمین بر جای گذاشته بودند، اعزام مبارزی دیگر را برای تداوم حركت‌های سازنده سیاسی فرهنگی شیعه ضروری دیدند.
ایشان در اولین فرصت، سید را از مسائل رنج آور جنوب ایران با خبر می‌كند و با استفاده از مقام «ولایت امر» هجرت به لارستان را بر وی لازم نمودند. در قسمتی از پیام مرحوم میرزای شیرازی به سید عبدالحسین آمده است: «مردم بزرگوار فارس استدعا می‌نمایند جنابعالی در لار همیشگی باشید و اهالی منطقه در صدد حفظ خود، شما را می‌طلبند تا پایمال دشمنان و معاندین نشوند.»
سید كه با مسؤولیت‌های مختلف و مشغله‌های حوزوی می‌توانست فرد مؤثری در میدان درس و بحث باشد، با توجه به موقعیت منطقه و نیاز مبرم مردم، فرمان استاد و ولی فقیه خویش را اجابت نموده و به درخواست آنان پاسخ مثبت داد. او می‌دانست كه اگر در نجف بماند به مدارج علمی بالاتری خواهد رسید اما لازم دانست سنگر مسؤولیت و خدمت خود را به عنوان یك وظیفه شرعی تغییر دهد، لذا در حاشیه نامه مذكور نوشت: «اغاثه مستغیثین و اجابت دعوت مؤمنین جهاد اكبر فی سبیل الله و فرض ذمه اسلامیه است.»
هجرت آیت الله سید عبدالحسین لاری بركات ارزنده علمی، سیاسی فرهنگی فراوانی در برداشت كه به گوشه‌ای از آن اشاره می‌شود.
آثار و بركات علمی
تاسیس حوزه علمیه و تربیت شاگردانی مبارز و خستگی ناپذیر:
برای این كه او بتواند به خوبی برنامه‌های خود را عملی كند لازم بود در كنار خود نیروهای مناسبی را داشته باشد تا با یك هماهنگی و تشكیلات منظم در مسیر اهداف عالیه گام بردارد. به این جهت اولین اقدام وی پس از ورود، تاسیس حوزه علمیه بود كه به دنبال این حركت حساب شده و ضروری، دانشجویان و طالبان علوم دینی از اقصی نقاط جنوب ایران و كشورهای مجاور مانند هندوستان به آن جا آمدند و سبب رونق آن حوزه شدند.
آثار و بركات سیاسی فرهنگی
الف - مقابله با حركت‌های صهیونیسم در منطقه
قبل از ورود ایشان، یهودیان منطقه از هر گونه آزار و اذیتی نسبت به مسلمانان فروگذار نمی‌كردند تا آن جا كه به صورت مسلحانه مزاحمت ایجاد می‌نمودند. با تدبیری كه وی پس از آمدن به لار از خود نشان داد، قدرت از یهودیان سلب شده و دیگر توان آزار و اذیت مسلمانان را نداشتند، به این جهت هنگامی كه او به قصد زیارت خانه خدا بار سفر بست، یهودیان با تحریك كردن حاكمان وقت مانع بازگشت ایشان به منطقه شدند.
با توجه به علاقه زیادی كه مسلمانان نسبت به سید لاری از خود نشان دادند این توطئه نقش بر آب گشته و او با پیروزی به لار وارد شد. ولی چون یهودیان دست از تجاوزات خود بر نداشتند قاطعانه دستور داد تا آنان ظرف مدت معینی تمام اموال و دارائی خود را فروخته، به مناطق دیگر بروند و به این وسیله توطئه آنان خنثی شده و مسلمانان از شر و عنادشان آسوده گشتند.
ب - رویارویی با مبلغان مسیحی
یكی از معضلات موجود در آن منطقه حضور مبلغان مسیحی بود كه با حمایت استعمار انگلیس دست به یك تهاجم فرهنگی گسترده بر علیه اسلام و مسلمین زده بودند و فرهنگ غرب را گسترش می‌دادند كه ایشان با درایت و تیزبینی خاصی با این معضل اجتماعی - فرهنگی خطرناك به مبارزه برخاست و برای خاتمه دادن به تهاجم آنان و شكست توطئه شیطانی استعمارگران حكم اخراج مبلغان را صادر نمود.
این مقابله به جا آنقدر برای دولت انگیس گران تمام شده بود كه دولت قاجار خواست تا «سید» را مورد مؤاخذه قرار دهد. دولت قاجار «عین الملك» را مامور رسیدگی به این مساله نمود و چون «سید لاری» جزوات و كتب مبلغان مسیحی را جمع آوری كرده بود، دولت پذیرفت كه مبلغ دوهزار تومان برای پس گرفتن جزوات و كتب به سید بپردازد. این مبلغ با توجه به مالیات سالانه لار كه چهارهزار و دویست تومان بوده مبلغ قابل توجهی است. اما وقتی مامور دولت با اقتدار و سازش ناپذیری وی مواجه شد با عذرخواهی و سرافكندگی به تهران بازگشت.
ج - ایجاد رهبری واحد
پس از درهم شكستن قدرت و ابهت یهودیان و مسیحیان منطقه، از كارهای مهم و اساسی وی بدست گرفتن رهبری سیاسی - فرهنگی امت می‌باشد. این جا بود كه مردم نه تنها به عنوان یك عالم عابد، بلكه به دیده رهبری لایق و مبارز گرد او حلقه زدند و خواستار مبارزه علنی و احقاق حق خویش از غاصبان شدند.
د - دفاع از مسلمانان
وی كه در این مدت یاران مناسبی را در كنار خود گرد آورده بود با آنان دست به حركتی بزرگ در منطقه زد و طی حكمی فرمود: «واجب است تبدیل سلطنت امویه قاجاریه به دولت حقه اسلامیه.»
به دنبال این نهضت مبارزه مسلحانه علیه حكومت جائر آغاز شد و رزمندگان دلیر، گوش به فرمان رهبر الهی خود ستمكاران را تار و مار كرده، اموال آنان را مصادره نمودند و حكومت عدل اسلامی در «لار» تشكیل شد.
تشكیل حكومت آن هم در یك منطقه از كشور كه دولت قاجار بر آن حكمرانی می‌كرد و تكیه ب ر استعمار انگلیس داشت كار آسانی نبود، به همین جهت وقتی میرزای شیرازی از اقدامات اعجاب انگیز او مطلع شد به منظور تایید خدمات ارزنده وی به سپاسگذاری از این حركت بزرگ نامه‌ای برای ایشان فرستاد و نهایت خوشحالی و قدردانی خود را اعلام نمود.
ه - جهاد علنی با دشمنان
«سید لاری» طی سفری كه به فیروزآباد نمود، هتاكی انگلیسی‌ها و تجاوزات آن‌ها به نوامیس مردم مسلمان را شاهد بود، از این رو با صدور حكم جهاد مسلحانه علیه انگلیس، امت اسلامی را به دفاع از مردم ستمدیده جنوب دعوت كرد.
این مجاهد فی سبیل الله برای تقویت لشكریان جان بر كف اسلام به آموزش نیروی نظامی پرداخت و با تاسیس كارخانه اسلحه سازی در اداره و ثبات حكومت اسلامی سهم مهمی ایفا نمود.
او از دادن مالیات به دولت مستبد مركزی خودداری می‌كرد و آن را تحریم نموده بود، و برای استقلال حكومت اسلامی و تضعیف آنان اقدام به چاپ تمبر با مهر «پست ملت اسلام» كرد تا هیچ گونه ارتباط و وابستگی به دولت مركزی نداشته باشد.
كالاهای مصرفی از جمله چای، قند، ادویه، خوراك و پوشاك كه از كشورهای بیگانه وارد می‌شد را تحریم كرد. او برای بالا بردن سطح فكری و فرهنگی مردم جنوب برای تمام شهرها و مناطق مجاور ائمه جمعه تعیین كرد. تا آن جا كه چندین شهر حت حكومت اسلام درآمد و هر روز بر دامنه آن افزوده می‌شد، كه از تبعات آن فراگیر شدن نهضت مشروطیت در زمانی كوتاه در سراسر ایران بود.
اقدام دیگر ایشان نوشتن كتابی به عنوان «قانون مشروطه مشروعه» بود كه در آن اصول و ضوابط حكومت را ترسیم نموده، جلوی انحراف قوانین به سوی غرب را گرفت.
آیت الله سید عبدالحسین موسوی لاری، پس از سی و سه سال اقامت در ایران و عمری پر ثمر همراه با جهاد و مبارزه و خدماتی چشمگیر، در چهارم شوال 1343 در كمال شادمانی از به ثمر نشستن نهال نهضتش، چشم از جهان فرو بست.
امروز مرقد مطهر آن مجاهد بزرگ در شهر جهرم به مقبره «آقا» مشهور است و زیارتگاه شیفتگان خاندان عصمت و طهارت و ره پویان جهاد و مبارزه می‌باشد. *
· پاورقــــــــــــــــــــی
* - برای تدوین مجموعه «جلوه‌هایی از هجرتهای علماء» از منابع زیر استفاده شده است:
قرآن كریم؛ المراجعات، شرف الدین عاملی؛ روضات الجنان، میرزا محمدباقر موسوی خوانساری؛ اعیان الشیعه، سید محسن امین؛ مجله نامه فرهنگ، شماره 9؛ علامه امینی مصلح نستوه، سید علی رضا سیدكباری؛ شرف الدین عاملی چاووش وحدت، مصطفی قلی زاده؛ نواب صفوی سفیر سحر، سید علی رضا سیدكباری؛ سید عبدالحسین لاری پیشوای تنگستان، سید علی رضا سیدكباری؛ محقق ثانی مقتدای شیعه، محمد جوان پیچان؛ شیخ طوسی خورشید ابرار، علی رضا شهروی؛ شیخ عبدالكریم حائری نگهبان بیدار، سعید عباس زاده.
افزودن دیدگاه جدید