در میدان ایمان، تفاوتی میان زن و مرد نیست

به گزارش بلاغ به نقل از حوزه، حجت الاسلام و المسلمین رضا رمضانی مدیر مرکز اسلامی و امام جمعه هامبورگ، در ادامه سلسله مباحث اسلام و حقوق بشر به حقوق زنان و جایگاه آن در قران و نگاه مبانی اصیل دینی و ارزش زنان و مردان پرداخت.

متن کامل بیانات خطیب جمعه هامبورگ به این شرح است:

در بررسی ماده 16 اعلامیه حقوق بشر غرب و نیز ماده 7 و 10 اعلامیه حقوق بشر از دیدگاه اسلام مناسب به نظر رسید مباحثی دربارۀ زن و مرد و نیز خانواده از دیدگاه اسلام مطرح شود. البته مباحث در این زمینه بسیار زیاد است که در این مجال به مهم ترین آن ها پرداخته خواهد شد.

نگاه قرآن به ارزش های انسانی در زن و مرد

اشاره گردید که قرآن درباره بسیاری از موضوعات در رابطه با زن و مرد، به تساوی بودن جایگاه آن ها اشاره می‌ کند که برخی از آن ها در جلسۀ پیشین ذکر گردید. از جمله مباحثی که قرآن دربارۀ زنان و مردان به صورت مساوی مطرح کرده، موضوع ارزش های انسانی است. مثلاً از نظر قرآن ایمان و عمل صالح[1]، علم و دانش،[2] سبقت در ایمان،[3] تقوا و پارسائی،[4] هجرت و جهاد[5] به صورت یکسان درباره زن و مرد مطرح شده که در این بخش به عنوان نمونه به آیه 35 سورۀ احزاب اشاره می‌ شود:

«إِنَّ الْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتینَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصَّادِقینَ وَ الصَّادِقاتِ وَ الصَّابِرینَ وَ الصَّابِراتِ وَ الْخاشِعینَ وَ الْخاشِعاتِ وَ الْمُتَصَدِّقینَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ وَ الصَّائِمینَ وَ الصَّائِماتِ وَ الْحافِظینَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ وَ الذَّاكِرینَ اللَّهَ كَثیراً وَ الذَّاكِراتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظیماً»؛ برای مردان مسلمان و زنان مسلمان و مردان مومن و زنان مومن مردان شکیبا و زنان شکیبا و مردان خداترس و زنان خدا ترس و مردان صدقه دهنده و زنان صدقه دهنده و مردان روزه دار و زنان روزه دار و مردانی که شرمگاه خود را حفظ می‌ کنند و زنانی که شرمگاه خود را حفظ می‌ کنند و مردانی که خدا را فراوان یاد می‌ کنند و زنانی که خدا را فراوان یاد می‌ کنند، خداوند آمرزش و مزدی بزرگ آماده کرده است».

و نیز زنان و مردان را به صورت یکسان به حیاء و پاکدامنی توصیه می‌ کند.[6] در بحث حضور اجتماعی[7] و سیاسی[8] نیز به مشارکت زنان و مردان اشاره نموده و به پاداش نیک زنان و مردان به طور مساوی اشاره کرده و فرموده است: «فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنىّ‏ لَاأُضِيعُ عَمَلَ عاملٍ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثىَ‏  بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ...؛[9] پروردگارشان دعایشان را اجابت فرمود که من کار هیچ کسی را از شما، چه زن و چه مرد ناچیز نمی‌ سازم».

در خصوص مسیر سعادت و تکامل نیز همه انسان ها را چه زن و چه مرد به صراط مستقیم فرا خوانده[10] و دعوت نموده است. در برخی از آیات زنان و مردان را مکمل یکدیگر دانسته و از تعابیر لطیفی چون لباس بودن آن ها برای یکدیگر استفاده نموده است.[11] شیطان را دشمن مشترک میان زن و مرد معرفی کرده است که تلاش می‌ کرد آن دو را یعنی حضرت آدم و حوا را وسوسه کند و فریب دهد.[12] و اساسا طبق آیات قرآن، در میدان ایمان، تفاوتی میان زن و مرد نیست.

 جالب است که قرآن در معرفی الگو ها به الگو بودن زن هم در خوبی ها و هم در بدی ها اشاره نموده و فرمود: «خدا برای کافران مثل زن نوح و زن لوط را می‌آورد که هر دو در نکاح دو تن از بندگان صالح ما بودند و به آن دو خیانت ورزیدند و آن ها نتوانستند از زنان خود رفع عذاب کنند و گفته شد با دیگران در آتش در آیید و خدا برای کسانی که ایمان آورده‌ اند، زن فرعون را مثل می‌ زند آن گاه گه گفت: ای پروردگار من، برای من در بهشت نزد خود خانه‌ ای بنا کن و مرا از فرعون و عملش نجات ده و مرا از مردم ستمکار رهائی بخش و مریم دختر عمران را که شرمگاه خویش را از زنا نگه داشت و ما از روح خود در آن دمیدیم و او کلمات پرورگار خود و کتابهایش را تصدیق کرد و او از فرمانبرداران بود».[13]

آنچه از مجموعه آیات و روایات استفاده می‌ شود این است که نگاه قرآن نسبت به مقامات حقیقی و جایگاه انسانی زنان به شکل مساوی با مردان مطرح شده و هر کسی به حسب بهره گیری از ظرفیت های وجودی باید تلاش کند در مسیر هدایت و تکامل و رشد روحی و معنوی قرار گیرد و از احکام نورانی اسلامی برای سیر و سلوک علمی و عملی خود بهره شود. البته این بدین معنا نیست که در امور اعتباری نیز زنان و مردان با یکدیگر مشترک هستند؛ بلکه به واسطه شرائط، هر کدام از زنان و مردان مسئولیت های مشترک و مخصوص دارند که در جای خود باید به تفصیل دربارۀ آنان سخن به میان آورد.

 [1] .  نحل، 97، نساء 124؛ غافر، 40؛ اسرا، 19؛ آل عمران، 195؛ عصر 2 ـ 1.

[2] . مجادله، 17؛ زمر، 19، بقره، 151.

[3] . واقعه، 11 ـ 10.

[4] . حجرات، 13.

[5] . آل عمران، 195.

[6] . نور(24)؛ آیه: 30و31

[7] . توبه (9)؛ آیه: 71

[8] . ممتحنه (60)؛ آیه: 12

[9] .  آل عمران(3)؛ آیه: 195

[10] . حمد(1)؛ آیه: 5؛ یس(36)؛ آیه: 61، بقره(2)؛ آیه: 142 و 212؛ مریم(19)؛ آیه: 36

[11] . بقره(2)؛ آیه: 187

[12] . یوسف(12)؛ آیه: 5؛ یس(36)؛ آیه: 60؛ بقره(2)؛ آیه: 35 و 34؛ اعراف(7)؛ آیه: 19 ـ 22؛ طه(20)؛ آیه 121 و 117

[13] . تحریم(66) 12 ـ 9