راه حل قرآن برای رفع اختلافات خانوادگی چیست؟/ «سازش»؛ توصیه بزرگان دین

به گزارش بلاغ به نقل از ایکنا، با توجه به اینکه وجود اختلاف سلیقه و علایق و اختلاف در زمینه‌های دیگر مانند اختلاف در میزان هوش و ابعاد معنوی و خلق و خوی در میان زن و شوهر و عدم درک متقابل آن‌ها از هم، باعث شده تا در زندگی زوج‌ های جوان خلل ایجاد شود و اختلافات متعددی در زمینه‌های مختلف به وجود بیاید که شاید این اختلافات هر کدام منشأ خاصی داشته باشد.
افزایش تعداد زوج ‌هایی که بر اثر به وجود آمدن این اختلافات زندگی ‌شان دچار دگرگونی شده است باعث شده تا ما به بررسی این موضوع بپردازیم که ریشه این اختلافات چیست؟ از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ و در اسلام و قرآن چه راهکارهایی پیشنهاد شده تا این اختلافات از بین بروند.
ریشه‌های اختلافات میان همسران عبارتند از نداشتن نیت مناسب در اول ازدواج، مسائل اقتصادی، عدم اعتماد زوجین، چشم و هم‌ چشمی، خست، عصبانیت، دورویی، دروغ، پنهان‌کاری، پرخاشگری و خشونت، لجاجت، خودبینی و تحقیر دیگری، بی‌انضباطی و ... که قرآن برای رفع اختلافات بین زن و مرد راه حل های عملی و واضحی ارائه کرده است.

صلح؛ یک راه حل

به این معنا که همسران به گونه‌ای رفتار کنند که بین آن ها همواره آشتی برقرار شود؛ خداوند در سوره نساء آیه ۱۲۸می‌فرمایند: «وَإِنِ امْرَأَةٌ خَافَتْ مِن بَعْلِهَا نُشُوزًا أَوْ إِعْرَاضًا فَلاَ جُنَاْحَ عَلَيْهِمَا أَن يُصْلِحَا بَيْنَهُمَا صُلْحًا وَالصُّلْحُ خَيْرٌ وَأُحْضِرَتِ الأَنفُسُ الشُّحَّ وَإِن تُحْسِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ اللّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيراً» که تأکید آیه بر روی صلح است و سه مرتبه از آن بهره گرفته و در نهایت صلح را بهتر از خیر می‌داند.

توصیه‌های امام‌خمینی(ره) به زوج ‌های جوان: «بروید و با هم بسازید»

امام خمینی (ره) به جوانان تازه به عقد در آمده می‌فرمودند: «بروید و با هم بسازید»؛ این جمله از توصیه های همیشگی امام (ره) بود، جمله‌ای که عصاره تمامی تعالیم اسلام را در بر دارد؛ مقام معظم رهبری در توصیه های خود به جوانان فرمودند: «بعد از مدتی که از ازدواج گذشت یک سری ناسازگاری‌ ها حس می‌شود، نباید بگویید این مرد یا زن به درد من نمی‌خورد شما باید خودتان را با این مسئله تطبیق دهید، سعی کنید با همدیگر در زندگی بسازید، سازگاری در زندگی بقای زندگی است و همین است که محبت را می‌آفریند و دل ‌ها را به هم نزدیک کرده و پیوندها را مستحکم  می‌کند».

راه حل قرآن برای دفع بی اعتمادی

خداوند متعال در سوره توبه آیه ۱۱۹ می‌فرمایند: «ای کسانی که ایمان آورده ‌اید، تقوای خدا پیشه کنید و با راستگویان و از صادقان باشید»؛ اعتماد در زندگی به معنی غفلت و بی‌خبری از یکدیگر نیست بلکه به معنای اطمینانی آگاهانه است که پایه و اساس آن عشق صادقانه و احترام عمیق و اعتمادسازی زوجین است؛ صداقت داشتن با یکدیگر باعث افزایش اعتماد بین دو طرف می‌‌شود اما دروغ زندگی خانوادگی را متلاشی می‌کند.

پیامد چشم و هم ‌چشمی و روش درمان

روش درمان چشم و هم‌ چشمی پرهیز از ارتباط با دنیاطلبان، توجه به زیردستان، توجه به حکمت نعمت‌ های الهی است؛ شاید اصلی ‌ترین علت پرخاشگری، ناکامی در تأمین نیازهاست؛ در رابطه با روش ‌های درمان پرخاشگری باید گفت ترک کردن مکان، بیرون کردن احساس منفی، فکر کردن به پیامد رفتار و آرام کردن خود از جمله این روش ‌هاست.
یکی از مفیدترین راه ‌ها برای از بین بردن اختلافات صلح و سازگاری است؛ زن و شوهری که با هم صلح و سازگاری داشته باشند، در بیشتر مواقع و در بیشتر موضوعات با هم سازش دارند و دچار اختلاف نمی‌شوند.
زوجین اگر بتوانند این موضوع را همیشه و در کنار هم انجام دهند، تمام عوامل را تا حدودی به صفر می‌رسانند؛ یعنی اگر زن و شوهری با هم صلح و سازش داشته باشند، اعتماد بین آن‌ها نه تنها کاهش پیدا نمی‌کند بلکه افزایش نیز می‌یابد؛ حتی این صلح و سازش باعث می‌شود که مشکلات اقتصادی را هم به دست فراموشی بسپارند.
ایکنا، گفت وگویی با مرکز ملی مشاوره و پاسخگویی به سؤالات دینی داشت که دو تن از  کارشناسان این مرکز در این زمینه گفت‌ و گو کرده و پاسخ‌ گو بودند.
یکی از مشاوران این مرکز در رابطه با این موضوع اظهار کرد: قبل از رجوع به قرآن کریم یا منابع دیگر بهتر است برای حل اختلافات بین زوجین، از طرف هر دو خانواده یک حکم انتخاب شود تا بتوانند این اختلافات را از بین ببرند.

نافرمانی و فراموشی جایگاه خود در زندگی

وی در ادامه درباره علل بوجود آمدن این اختلافات که در ابتدای این گزارش ذکر شد، گفت: علت شکل‌گیری این اختلافات این است که زن و شوهر هر دو بعد از گذراندن مدتی زندگی مشترک جایگاه خود را فراموش می‌کنند و وظیفه ‌های مربوط به خود را انجام نداده و زمینه ‌ساز بوجود آمدن‌ اختلافات می‌شوند.
این کارشناس به یک موضوع در قرآن کریم اشاره داشت، که قرآن بحث نشوز را مطرح می‌کند؛ منظور از نشوز سرکشی و طغیان و سرپیچی کردن هر یک از زن و مرد از تکالیف آن‌ هاست که در صورت تحقق نشوز تکالیف هر یک از زن و شوهر در برابر آیات قرآن متفاوت است.
یکی از آیاتی که در آن بحث نشوز مطرح شده آیه ۳۴ سوره نساء است که می‌فرمایند: «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ‌عَلَى النِّسَاء بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُواْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِّلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللّهُ وَاللاَّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلاَ تَبْغُواْ عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيراً» مردان سرپرست زنانند برخى از ايشان را بر برخى برترى داده و نيز به دليل آنكه از اموالشان خرج مى‏‌كنند پس زنان درستكار فرمانبردارند و به پاس آنچه خدا براى آنان حفظ كرده اسرار شوهران خود را حفظ مى‏‌كنند و زنانى را كه از نافرمانى آنان بيم داريد نخست پندشان دهيد و بعد در خوابگاه ‏‌ها از ايشان دورى كنيد و اگر تأثير نكرد آنان را ترك كنيد پس اگر شما را اطاعت كردند ديگر بر آن ‌ها هيچ راهى براى سرزنش مجوييد كه خدا والاى بزرگ است».
وی در پایان این بحث به این موضوع اشاره کرد که عامل اصلی بوجود آمدن اختلافات سرپیچی و نافرمانی از یکدیگر است.
حال این سؤال در ذهن هر خواننده و مخاطب متجلی می‌شود که علت سرپیچی زوجین چیست؟ آیا وجود اختلاف سلیقه می‌تواند باعث نافرمانی و سرپیچی شود؟ خانواده‌ ها تا چه اندازه می‌توانند در این زمینه مؤثر باشند؟ چه چیزی باعث می‌شود تا وظیفه خود را انجام ندهند؟ نداشتن درک متقابل یا وجود حس برتری در هر یک از آن‌ها؟ این‌ها همه سؤال‌هایی است که باید به دنبال جواب آن‌ها باشیم.
پاسخگوی دیگری از این مرکز مشاوره عنوان کرد: قرآن کریم زندگی زن و شوهر را بر اساس محبت و رحمت قرار داده است؛ اما در به وجود آمدن برخی اختلافات که ناشی از عوامل مختلف است، بهتر است سعی در پیشگیری آن عوامل داشته باشند و نگاه آن‌ ها به زندگی نگاهی الهی باشد.

پایه و اساس ازدواج چیست؟

وی در ادامه به سوره روم آیه ۲۱ اشاره داشت، که می‌فرماید، «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» و از نشانه ‏‌هاى او اينكه از نوع خودتان همسرانى براى شما آفريد تا بدانها آرام گيريد و ميانتان دوستى و رحمت نهاد؛ آرى در اين نعمت براى مردمى كه مى‏‌انديشند قطعا نشانه‏‌ هايى است. (روم / ۲۱)
با توجه به آیه شریفه در می‌یابیم که اصل ازدواج بر اساس محبت و رحمت است و همسران مایه آرامش یکدیگرند.
وی در ادامه عنوان کرد: افراد باید قبل از تشکیل زندگی مشترک هدف از ازدواج را به درستی مشخص کنند؛ اگر هدف و نیت آنان درست نباشد، به زودی از خط خدا خارج شده و وارد خط شیطان می‌شوند و زندگی‌ شان دچار دگرگونی می‌شود.

خود محوری و خودشیفتگی عامل تفرقه

این کارشناس موضوع دیگری را زمینه ‌ساز بوجود آمدن تفرقه دانست و گفت: اگر زن و شوهر خود محور باشند و زندگی را براساس خواسته‌ ها و منفعت خود پیش ببرند تفرقه بین آن‌ ها پیش می‌آید.
وی در پایان علاوه بر تأکید بر رجوع به قرآن چند منبع دیگر برای حل اختلافات پیشنهاد کرد که می‌توان به کتاب «آیین همسرداری» ابراهیم امینی و نامه ۳۱ نهج‌ البلاغه اشاره کرد.
مودت و رحمت هدیه خداوند به انسان است؛ زن و شوهر مسلمانی که می‌دانند محبت کردن باعث تفاهم و خوشبختی زندگی ‌شان می شود، پس به چه دلیل در برخی زندگی ‌ها شاهد اختلافات متعدد هستیم، آیا این موضوع باز هم بر می‌گردد به نوع دیدگاه و وجود اختلاف سلیقه‌ ها؟ تا چه زمانی این معضل ویران‌ کننده می‌خواهد ادامه داشته باشد.