آیات فقهی قرآن بیش از آیات الاحکام موجود است

به گزارش بلاغ به نقل از خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، از مراجع تقلید، ظهر دیروز در سلسله مباحث «محاضرات فی فقه القرآن الکریم» با اشاره به آیه شریفه «وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُون» گفت: واژه «لتُبیّن» در این آیه نشان می دهد قرآن نیاز به بیان پیامبر(ص) دارد وگرنه می فرمود «لتقرأ علیهم».
وی اظهار کرد: بخشی از آیات قرآن معروف به آیات الاحکام است که جنبه عملی دارد و در اصطلاح علما به عقل عملی معروف است اما درباره تعداد این آیات اختلاف وجود دارد؛ برخی آن را بیش از 300 و برخی بیش از 500 می دانند در حالی که تعداد این آیات به رویکرد فقها در تفسیر آیات بستگی دارد چرا که جز آیات صریح در احکام، آیات دیگری نیز هستند که می توان از آن ها احکام را استخراج کرد.
حضرت آیت الله سبحانی ادامه داد: متاسفانه فقهای ما از این دست آیات استفاده نکرده و صرفا روی آیات صریح در احکام تمرکز کرده اند مانند آیه وضو، تیمم و خمس در حالی که داستان های قرآن هم بیانگر احکام است.  
این مرجع تقلید با اشاره به آیاتی که به داستان حضرت موسی(ع) و دختران شعیب اشاره دارد، افزود: به عنوان مثال این آیه نشان می دهد اولا برای عقد ازدواج، تعیین دختر به عینه لازم نیست و بعد از عقد هم اگر معین کند اشکال ندارد، دوما معین بودن مهریه لازم نیست، سوما مهریه به رغم تصور رایج، مال هزینه زندگی خانواده است نه مال زن.
وی اضافه کرد: بنابراین نزاع در تعداد آیات الاحکام، اساس درستی ندارد و بسته به دیدگاه فقیه، کمتر یا بیشتر از 500 می شود. حال ممکن است اشکال شود که این ها احکام شرایع سابق است و ممکن است برای ما حجت نباشد که پاسخ این است که قرآن به فرموده خداوند، کتاب هدایت است بنابراین از اول تا آخر هر چه در آن هست، همه حجیت دارد و نیاز به استصحاب هم ندارد. حتی کلامی که از دیگران نقل می فرماید(مگر دلیلی بر منسوخیت آیه ای باشد).
حضرت آیت الله سبحانی افزود: بر این اساس موضوعاتی هستند که می توانند فقهی باشند و آیات الاحکام داشته باشند اما اکنون جزء آیات الاحکام نیامده اند.
این مرجع تقلید تصریح کرد: روش نگارش آیات الاحکام متفاوت است؛ روش اهل سنت این است که از اول تا آخر قرآن هر چه آیات صریح در احکام وجود دارد به ترتیب سوره ها ذکر کرده اند اما علمای شیعه آیات الاحکام را طبق موضوعات نوشته اند؛ ابتدا آیات طهارت، بعد نماز و بعد سایر مسائل که ذهبی از علمای اهل سنت هم به این مهم اذعان دارد.
وی در پایان با بیان اینکه تدوین موضوعی آیات الاحکام نشان دهنده سابقه طولانی تفسیر موضوعی در تشیع است، خاطرنشان کرد: کتاب هایی که درباره آیات الاحکام نوشته شده بیش از 30 عنوان است.