امام باقر(ع) در منظر علمای اهل سنت

پایگاه اطلاع رسانی بلاغ| جایگاه امام باقر(ع) در منظر علمای اهل سنت

خلاصه مقاله
حضرت امام باقر (علیه‌السلام) از پنجمین خلفای پیامبر و جزء یکی از دوازده نفری است که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) طی آن حدیث مشهور فرمودند: «خلفاء امتی اثنی عشر خلیفه و کلهم من قریش» جانشینان امت من دوازده نفرند و همگی آنان از قریشند؛ ایشان در زمان خود که دوران رعب و وحشت و ترس و خفقان و سرکوبی اهل بیت پیامبر بزرگ اسلام و شیعیانشان بود، توانست علوم الهی را گسترش دهد، فلذا از این جهت او را باقر العلوم یعنی شکافنده‌ی علم می‌نامند، تا برای همگان مسجّل شود که منبع علم الهی در این خاندان وجود دارد و لاغیر.

متن مقاله
امام باقر (علیه‌السلام) پنجمین امام شیعیان و یکی از آن دوازده نفری است که پیامبر از او به مناسبت‌های مختلف یاد کرد، او کسی است که دانش را می‌شکافد و علوم الهی توسط او و پسرش یعنی امام صادق (علیه‌السلام) در دوران خفقان بنی امیه گسترش می‌یابد. بزرگان اهل سنت حدیث و حکایت معروف بین پیامبر و جابر بن عبدالله انصاری را در کتب خود نقل کرده‌اند، که پیامبر به جابر فرموده بودند: «انبک اتعمر حتی تدرک رجلاً من اولادی، اسمه اسمی، یبقر العلم بقراء، فاذا رأیته فاقرأه منّی السلام.[1] تو آن اندازه عمر می‌کنی که مردی از فرزندان مرا می‌بینی که نام او نام من است، دانش را می‌شکافد، آن‌گاه که او را دیدی، سلام مرا به او برسان.» لذا امام و پیشوای شیعیان از جایگاه ویژه و خاصی در میان فریقین خصوصاً بزرگان اهل سنت برخوردار است.

از جمله بزرگان اهل سنت که در توصیف این امام مطالبی را در کتب خود ذکر کردند، عبارتند از:
ذهبی که می‌نویسد: ابوجعفر باقر، سید، علوی، فاطمی، مدنی، فرزند زین العابدین، است؛ او یکی از امامان و پیشوایان مذهب تشیع است و در زمان حیات عایشه و ابوهریره به دنیا آمد؛[2] او سید بنی هاشم در زمان خود بود و نسب او این است: امام محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب.[3]

ابن حجر هیتمی که می‌نویسد: ابوجعفر، امام باقر در عبادت، علم، زهد، وارث پدر خود و ... امام زین العابدین علی بن حسین (علیهماالسلام) است.[4]

ابن صباغ مالکی نیز بعد از ذکر عبادت و زهد و ... می‌نویسد: او باقر خوانده شد «لبقر العلم» یعنی برای انفجار و توسعه و شکافتن علم.[5]

موصلی که می‌نویسد: او بنده ذاکر خدا، فروتن، صابر، دارای نسب پاک و عالی، دیندار از سلاله‌ی پاک پیامبران، دارای دانش، بردبار و ... بود.[6]

ابن کثیر که می‌نویسد: او تابعی جلیل القدر، بسیار باارزش، از اعلام امت در علوم، سیادت و شرافت، ذاکر خدا، خاشع در برابر او، صابر، سلاله‌ی نبوّت، دارای نسب رفیع و حسب عالی، بسیار گریه کننده، عارف به خطرات، دوری کننده از جدال و دشمنی‌ها ... است.[7]

و عسقلانی هم از ابوعبدالله محمد بن منکدر نقل می‌کند که می‌گفت: من فکر نمی‌کردم که علی بن حسین فرزندی از خود به یادگار بگذارد که در فضیلت مقارن او باشد، تا این‌که پسر او محمد بن علی را دیدم، این به سبب آن بود که می‌خواستم او را موعظه کنم، ولی او مرا موعظه کرد و از معاد و مرگ برایم توضیح داد و به آن یادآور شد...[8]

در نتیجه با این اوصافی که بزرگانی مانند این عالمان اهل سنت در کتب خود نسبت به امام باقر (علیه‌السلام) بیان می‌کنند، جای هیچ شک و شبهه‌ای برای مغرضین باقی نمی‌ماند که این حضرات پیشوایان واقعی و بر حق پیامبر، طبق «حدیث اثنی عشر خلیفه» هستند که فریقین در کتب خود آن را نوشته‌اند و آن را صحیح می‌دانند.

پی‌نوشت:

[1]. مناقب آل محمد(ص)...، موصلی، موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، لبنان، (1424ق)، ص118.
[2]. سیر اعلام النبلاء، ذهبی، موسسه الرساله، بیروت، لبنان، (1413ق)، ج4 ص401-402.
[3]. تاریخ اسلام، ذهبی، موسسه الرساله، بیروت، لبنان، ج7 ص462.
[4]. الصواعق المحرقه، ابن حجر هیتمی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ص201.
[5]. الفصول المهمه...، ابن صباغ مالکی، المطبعه الحیدریه، نجف، عراق، (1381ق)، ص197.
[6]. مناقب آل محمد(ص)...، موصلی، موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، لبنان،ص118.
[7]. البدایه و النهایه، ابن کثیر دمشقی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج9 ص257.
[8]. تهذیب التهذیب، عسقلانی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، ج5 ص226 رقم7172.